Καθώς η συγκομιδή της ελιάς ξεκινά σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου, οι αγρότες φέτος βρίσκονται αντιμέτωποι με μια σειρά προκλήσεων: αντίξοες καιρικές συνθήκες, που έχουν επηρεάσει την παραγωγή, αυξημένα κρούσματα κλοπών των καρπών πάνω από τα δέντρα, αλλά και έλλειψη εργατικών χεριών για να μαζέψουν τις ελιές.
Καθώς οι οικογενειακές μονάδες γίνονται ολοένα μικρότερες – η γήρανση του πληθυσμού σημαίνει ότι πολλοί ηλικιωμένοι δεν μπορούν να αντέξουν τις σωματικές προκλήσεις της συγκομιδής των παραδοσιακών ελιών, ενώ ένας αυξανόμενος αριθμός νεότερων μελών της οικογένειας παραμένει στο σχολείο ή στο πανεπιστήμιο – πολλοί αγρότες μικρής κλίμακας αγωνίζονται να συγκομίσουν όλες τις ελιές τους εγκαίρως, προκειμένου να παραχθεί εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο .
Ιστορικά, σε περιοχές όπου οι ελιές αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της τοπικής οικονομίας, κάθε χρόνο τέτοιες ημέρες έκλειναν ακόμα και τα σχολεία προκειμένου να μπορέσουν τα παιδιά και οι έφηβοι να βοηθήσουν τις οικογένειές τους με τη συγκομιδή.
Παραδόσεις
Μπορεί η παράδοση αυτή να έχει σε μεγάλο βαθμό εγκαταλειφθεί, ωστόσο υπάρχουν και κάποιες εξαιρέσεις.
«Αν πήγατε να μαζέψετε ελιές την προηγούμενη μέρα, να είστε σίγουροι ότι δεν θα αμφισβητήσω την απουσία σας στην τάξη μου», είπε χαρακτηριστικά η δασκάλα απευθυνόμενη στους μαθητές της, ηλικίας 16 έως 17 ετών.
Μάλιστα, σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης, αιτιολόγησε την απόφασή της λέγοντας, ότι οι μαθητές που συμμετέχουν στο λιομάζωμα θα ήταν πολύ κουρασμένοι για να μελετήσουν μετά από 12 ώρες μαζεύοντας ελιές και παραδίδοντάς τες σε ένα τοπικό ελαιοτριβείο. Οι μαθητές που χάνουν το μάθημα πρέπει να προσκομίσουν αποδεικτικά στοιχεία, συνήθως φωτογραφίες, για να αποδείξουν ότι συμμετείχαν στη συγκομιδή.
«Είναι σημαντικό να επιστρέψουμε στην παράδοση και τη σύνδεση με τη γη πηγαίνοντας στον τρύγο με τους παππούδες ή τους γονείς μας», υποστήριξε η Gargineli.
Η κίνησή της αυτή τυγχάνει ευρείας αποδοχής: δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι είναι απαραίτητες αυτές οι εξαιρέσεις για να διατηρηθεί ζωντανή η τοπική ελαιοκαλλιέργεια και ο πολιτισμός, καθώς ένας ολοένα και αυξανόμενος αριθμός νέων εγκαταλείπει τις αγροτικές περιοχές και ακολουθεί άλλα επαγγέλματα στις μεγάλες πόλεις.
Στην Κροατία
Στην Αδριατική Θάλασσα στην Κροατία, δάσκαλοι σε αστικά περιβάλλοντα προσπαθούν επίσης να δώσουν στους μικρούς μαθητές την εμπειρία της συγκομιδής ελιών.
Τον περασμένο Οκτώβριο, 80 μαθητές από το Διεθνές Δημοτικό Σχολείο Matija Gubec στο Ζάγκρεμπ επισκέφτηκαν τον ελαιώνα του OPG Uroda στη βόρεια Δαλματία για να συμμετάσχουν στη συγκομιδή . Μετά το άλεσμα των ελιών, δόθηκε σε κάθε μαθητή ένα μικρό μπουκάλι ελαιόλαδο για να ανταμείψει τις προσπάθειές του.
Ωστόσο, οι Κροάτες δεν σταματούν στους μαθητές: εκτός από τη… στρατολόγηση των μαθητών για να βοηθήσουν στη συγκομιδή, οι τοπικές κροατικές αρχές είναι γνωστό ότι αναβάλλουν τις ποινές φυλάκισης για να επιτρέψουν στους μελλοντικούς καταδίκους να τρυγήσουν. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση δικαστηρίου στην πόλη Ζαντάρ, στη Δαλματία, το οποίο ανέβαλε την ποινή φυλάκισης ενός έτους σε έναν 38χρονο για έναν μήνα, ώστε να προλάβει να μαζέψει τις ελιές του.
Ο άνδρας είπε στον δικαστή ότι η μητέρα του είχε την οικογενειακή φάρμα και δεν μπορούσε να βρει εργάτες για να μαζέψουν τις ελιές και ο δικαστής αποδέχτηκε το αίτημά του.
« Στη συγκεκριμένη περίπτωση, υπάρχει νομική βάση και αναβλήθηκε η παραπομπή του καταδίκου στη φυλακή για ένα μήνα, διάστημα κατά το οποίο το δικαστήριο αναμένει από τον καταδικασθέντα να ολοκληρώσει τις οικογενειακές του υποθέσεις και να αρχίσει να εκτίει την ποινή φυλάκισής του στη φυλακή του Ζαντάρ», ανέφερε το δικαστήριο.
Ειδικές άδειες
Στην Αυστραλία, οι αγρότες όλων των τύπων καλλιεργειών, συμπεριλαμβανομένων των ελιών, βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στη ξένη εργασία, κυρίως νέων ανθρώπων. Υπολογίζεται ότι περίπου 150.000 ξένοι έρχονται στη χώρα ετησίως με προσωρινή βίζα συγκομιδής.
Πολλοί από αυτούς τους ταξιδιώτες μπαίνουν στη χώρα με βίζα διακοπών εργασίας, απαιτώντας από τον κάτοχο να εργαστεί τουλάχιστον 88 ημέρες στη γεωργία, τη φιλοξενία ή τον τουρισμό για διάστημα έξι μηνών.
Συχνά, οι κάτοχοι βίζας εργασίας για διακοπές πετούν στην Αυστραλία το καλοκαίρι για να απολαύσουν την παραλία και να ταξιδέψουν κατά μήκος της ακτής πριν συμμετάσχουν στη συγκομιδή κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και ολοκληρώσουν τη διαμονή τους με πιο ακριβές εκδρομές, συμπεριλαμβανομένων επισκέψεων στο Uluru ή στο Great Barrier Reef, εκμεταλλευόμενοι τα χρήματα που κερδίζουν από τη συγκομιδή.