Ξεφυλλίζω τα βιβλία, ξετυλίγω τη ζωή
Ευθυμία Σερλέτη
Συνταξιούχος νηπιαγωγός
Η 2α Απριλίου, ημέρα γενεθλίων του μεγάλου Δανού παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, καθιερώθηκε το 1966 ως παγκόσμια ημέρα παιδικού βιβλίου. H καθιέρωση αυτή αποσκοπεί στο να εμπνεύσει στα παιδιά την αγάπη για το διάβασμα και να προκαλέσει την προσοχή των μεγαλύτερων στο παιδικό βιβλίο.
Κι ενώ γράφονται τόσα αξιόλογα βιβλία και οργανώνονται πάμπολλες δράσεις απ’ τα σχολεία, τις δημοτικές βιβλιοθήκες κι άλλους φορείς για το σκοπό αυτό, υπάρχουν παιδιά που αρνούνται να διαβάσουν εξωσχολικά βιβλία ή τα διαβάζουν με δυσκολία ή μετά από πίεση.
Χιλιοειπωμένη η ερώτηση των γονιών: πώς να κάνω το παιδί μου να αφήσει την τηλεόραση, το κινητό ή το τάμπλετ και να πιάσει στα χέρια του ένα λογοτεχνικό βιβλίο;
Αποδέκτης της ερώτησης αυτής ήμουν συχνά κι εγώ όταν εργαζόμουν. Η έγνοια μου για το πως μπορεί να αναπτυχθεί μια θετική σχέση των παιδιών με το βιβλίο και να καλλιεργηθεί το αίσθημα της φιλαναγνωσίας σ΄ αυτά, ήταν έντονη τότε. Μετά καταλάγιασε λιγάκι.
Πρόσφατα, ένα γεγονός υπήρξε η αιτία να αναζωπυρωθεί πάλι. Σε συζήτηση με φιλικά πρόσωπα, αναφέρθηκε πως το παιδικό τμήμα της βιβλιοθήκης της πόλης μας είναι κλειστό. “Έχω εγώ αρκετά παιδικά βιβλία και μπορώ να σας δώσω, αν θέλετε”, πρότεινα. “Δεν διαβάζουμε και πολύ, αλλά διάλεξε δύο να μας φέρεις’’. Όταν την άλλη ημέρα είπα πως τα έχω διαλέξει, μου απάντησαν: “Σ’ ευχαριστούμε, αλλά η μικρή δε θέλει να διαβάσει”. “Μήπως να τα φέρω να ξεκινήσετε εσείς το διάβασμα μπας και παρακινηθεί κι αυτή;”, επέμενα εγώ. “Άστα για μια άλλη φορά”. Κι εκεί έκλεισε η κουβέντα μας.
Πήρα, απογοητευμένη, τα βιβλία για να τα ξαναβάλω στο ράφι. Το γεγονός και η συζήτηση με προβλημάτισαν. “Αν βρούμε τρόπους, να παρακινήσουμε τους γονείς να ασχολούνται με τα εξωσχολικά βιβλία των παιδιών τους, τότε ίσως κι αυτά δείξουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον”, σκέφτηκα.
Και καθώς έκανα τη σκέψη αυτή, η ματιά μου έπεσε στην αφιέρωση που υπήρχε στο ένα απ’ τα δύο βιβλία:
“Ελένη σ’ αγαπάμε
Θέλουμε να διαβάζεις πάντα, να γράφεις πολλά δικά σου κείμενα, όπως εκείνο το ωραίο που μου διάβασες στο Ρέθυμνο. Πιστεύω Ελένη πως έχεις ταλέντο στη συγγραφή και θέλω, εγώ η μακρινή (από Θεσσαλονίκη μεριά) νονά σου, να σου δώσω αγάπη, αγάπη και πάλι αγάπη. Θα τα πούμε το καλοκαιράκι.
Καλό διάβασμα.
Μόλις το διαβάσεις, πάρε τηλέφωνο, να σου στείλω το επόμενο. Φιλάκια. Αλήθεια το λέω. Αναλαμβάνω την ευθύνη όσα Χάρι Πότερ βγούνε να σου τα στείλω.
Σ’ αγαπάω
27/12/2001
Και στις κιτρινισμένες σελίδες του άλλου βιβλίου, ήταν γραμμένα τούτα τα λόγια:
“Στέργιο σου εύχομαι ολόψυχα ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ για τις άγιες ημέρες των Χριστουγέννων. ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ-ΚΑΛΗ ΠΡΟΟΔΟ!
ΥΣ: Να είσαι πάντα καλά και να γίνεις ένα αξιόλογο άτομο.
Με πολλή αγάπη
Μ. Γ.
Πώς αλήθεια θα νοιώσει η κόρη μου όταν ξαναδιαβάσει τα λόγια αυτά της νονάς της; αναρωτήθηκα. Ποιες αναμνήσεις θα της ξυπνήσουν και ποια συναισθήματα θα της γεννήσουν; Μήπως ψάξει να βρει τα όμορφα κείμενα που έγραφε κάποτε; Κι αν γίνει συγγραφέας, πως θα νοιώσει που η νονά της διέβλεψε το ταλέντο της;
Κι ο γιος μου, ίσως αναρωτηθεί ποια να ήταν αυτή η κυρία με τις πολύτιμες ευχές και τι σχέση είχε μαζί του. Ίσως πάλι σκεφτεί αν κατάφερε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες της. ΄Η ίσως αυτές γίνουν αφορμή για αναστοχασμό και αναπλαισίωση της πορείας της ζωής του.
Σίγουρα δεν μπορώ να ξέρω τι ακριβώς θα αναρωτηθούν και τι θα κάνουν τα παιδιά μου, όταν ξαναδιαβάσουν αυτές τις αφιερώσεις. Για ένα όμως είμαι βέβαιη: πως τα βιβλία αυτά διαφυλάσσουν στις σελίδες τους, ως κειμήλια, πολύτιμες πληροφορίες απ’ την παιδική τους ζωή.
Να ένας τρόπος, σκέφτηκα ενθουσιασμένη: τα βιβλία ως κιβωτοί αναμνήσεων της ζωής μας. Ίσως αυτό αποτελέσει, για τους γονείς και, κατ’ επέκταση, και για τα παιδιά ένα καλό κίνητρο για να αποκτήσουν μια αδιάλειπτη σχέση με τα βιβλία. Γιατί τα βιβλία μπορούν να εμπερικλείουν στις σελίδες τους, όχι μόνο τις ιστορίες των ηρώων και των ηρωίδων τους, αλλά και κομμάτια απ’ τη ζωή των αναγνωστών και αναγνωστριών τους.
Κομμάτια ζωής που θα εμπεριέχονται στις αφιερώσεις, στις ευχές και στις σημειώσεις. Σημειώσεις που θα κάνουν, γονείς και παιδιά, στις σελίδες ενός βιβλίου για ό,τι τους άρεσε ή δεν τους άρεσε απ’ αυτό. Κομμάτια ζωής αποτυπωμένα στις σκέψεις τους για τους ήρωες και τις ηρωίδες και στα συναισθήματά τους γι’ αυτούς. Σ’ αυτά και σε άλλα πολλά που μπορεί να σκεφτεί ο κάθε γονιός και το κάθε παιδί και που θα αποτυπώνονται στις σελίδες του βιβλίου. Και, όταν αυτά θα διαβάζονται μετά από χρόνια, θα αποτελούν σημαντικά κομμάτια στο παζλ της ζωής των παιδιών, μαζί με τις φωτογραφίες και τα βίντεο.
Και όχι, δεν είναι βεβήλωση του βιβλίου αυτή, γιατί ένα βιβλίο που μένει ατσαλάκωτο και αχάρακτο, είναι ένα σκονισμένο βιβλίο, ξεχασμένο στα ράφια κάποιας βιβλιοθήκης. Αντίθετα, ένα βιβλίο όπου θα έχουν αποτυπωθεί ευχές, σκέψεις, συναισθήματα, ιδέες, είναι ένα βιβλίο που θα κρατάει ζωντανές τις μνήμες της ζωής μας όπου θα θέλουμε να ανατρέχουμε συχνά πυκνά.
Η νοηματοδότηση λοιπόν της αξιοποίησης του βιβλίου ως κιβωτού αναμνήσεων ζωής, ίσως βάλει το λιθαράκι της για μια ενεργή και διαρκή σχέση γονιών και παιδιών με το βιβλίο.