Αλλαγές στον μηχανισμό καθορισμού του κατώτατου μισθού θα πρέπει να αναμένονται μετά τις κάλπες της 25ης Ιουνίου, εφόσον επανεκλεγεί η Νέα Δημοκρατία.
Το προεκλογικό πρόγραμμά της προβλέπει πως “ο κατώτατος μισθός θα αναπροσαρμόζεται βάσει του μέσου όρου του μισθού πλήρους απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα”.
Στελέχη τα οποία συμμετείχαν στη διαμόρφωση του προγράμματος εξηγούν στο “Κ”, σε σχέση με την παραπάνω θέση της Ν.Δ., πως σε γενικές γραμμές ο κατώτατος μισθός και ο μέσος μισθός πλήρους απασχόλησης θα αυξάνονται με τον ίδιο ρυθμό. Δηλαδή η αύξηση του κατώτατου μισθού θα συμβαδίζει με την αύξηση του μέσου μισθού, συνυπολογίζοντας όμως τις εκάστοτε δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας, συμπληρώνουν οι ίδιες πηγές.
Αυτό σημαίνει πως η αύξηση του κατώτατου μισθού το 2024 θα συμβαδίσει με την αύξηση του μέσου μισθού το 2023.
Να σημειωθεί πως η συσχέτιση κατώτατου μισθού – μέσου μισθού πλήρους απασχόλησης δεν προβλέπεται ως “ρήτρα” στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο για την αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού. Συγκεκριμένα, ο νόμος του 2013, ο οποίος έχει εφαρμοστεί την περίοδο 2013-2023, προβλέπει χαρακτηριστικά πως “το ύψος του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και νομοθετημένου ημερομισθίου θα πρέπει να καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές της για ανάπτυξη από την άποψη της παραγωγικότητας, των τιμών, και της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης, του ποσοστού της ανεργίας, των εισοδημάτων και μισθών”. Με άλλα λόγια, το υφιστάμενο πλαίσιο κάνει μια γενικόλογη αναφορά στην πορεία των “μισθών”, χωρίς να προσδιορίζει κάποιο συγκεκριμένο μέγεθος το οποίο θα πρέπει λάβει υπ’ όψιν η κυβέρνηση προκειμένου να αποφασίσει για το ύψος του κατώτατου μισθού (π.χ. μέσες αμοιβές γενικά, δείκτης μισθολογικού κόστους). Αυτό προτίθεται, βάσει της προεκλογικής εξαγγελίας της, η επόμενη κυβέρνηση να το αλλάξει, θέτοντας συγκεκριμένο μισθολογικό κριτήριο για την αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού, δηλαδή την πορεία του μέσου μισθού της πλήρους απασχόλησης.
Κατά τα άλλα, ισχύει η δέσμευση για “αύξηση του μέσου μισθού πάνω από 25% μέσα στην τετραετία 2023-2027 (στα 1.500 ευρώ από 1.170 ευρώ) και αύξηση του κατώτατου μισθού στα 950 ευρώ εντός της τετραετίας”.
Αυτό σημαίνει πως την επόμενη τετραετία ο κατώτατος μισθός θα αυξηθεί σωρευτικά κατά 22% ή 5,5% κατά μέσο όρο κάθε χρόνο.
Τα μηνύματα Μητσοτάκη
Εξάλλου, ο πρόεδρος της Ν.Δ., κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, στην τελευταία διακαναλική συνέντευξή του έστειλε τέσσερα μηνύματα σε σχέση με την πολιτική μισθών (εφόσον επανεκλεγεί) στον ιδιωτικό τομέα:
1. Συνέδεσε την αύξηση των μισθών με τις επενδύσεις.
2. Προέτρεψε τους εργοδότες να προσφέρουν υψηλότερους μισθούς για να προσελκύσουν εργαζομένους.
3. Έκρινε ως θετικές τις ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις για κλαδικές και επιχειρησιακές συμβάσεις.
4. Επισήμανε τα κίνητρα που υπάρχουν και για μη μισθολογικές απολαβές για τους εργαζομένους.
Οι προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου
Την ίδια ώρα, το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα το οποίο έχει αποστείλει η προηγούμενη ηγεσία του ΥΠΟΙΚ στις Βρυξέλλες προβλέπει αυξήσεις 12,2% για το 2023-2026.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις προβλέψεις αυτές, αναμένεται αύξηση 3,2% στους μέσους μισθούς φέτος (λαμβάνοντας υπ’ όψιν και την αύξηση 9,4% στον κατώτατο μισθό από τον Απρίλιο), αύξηση 3,4% το 2024, αύξηση 2,8% το 2025 και 2,8% το 2026. Οι ίδιες εκτιμήσεις λένε πως ο μέσος ετήσιος μισθός το 2022 ήταν 19.848 ευρώ ή 1.417 σε 14μηνη βάση (λαμβάνοντας υπόψη και τον 13ο και 14ο μισθό).
Εφόσον επαληθευτούν οι προβλέψεις της τέως ηγεσίας του ΥΠΟΙΚ, ο μέσος μηνιαίος μισθός το 2026 θα ανέλθει στα 1.589 ευρώ (με έτος βάσης το 2022). Δηλαδή θα αυξηθεί κατά 172 ευρώ/μήνα. Σε ετήσια βάση (14 μήνες, λαμβάνοντας υπόψη και τα δώρα Πάσχα, αδείας και Χριστουγέννων), το κέρδος θα ανέλθει σε 2.408 ευρώ, σε 1,7 επιπλέον μισθούς, εφόσον θεωρηθεί ως βάση εκκίνησης ο μέσος μισθός του 2022.
Ένα άλλο −εκτός από τον κατώτατο μισθό− κρίσιμο μέτωπο για την αύξηση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα αποτελούν οι τριετίες. Ο μνημονιακός νόμος του 2012 προβλέπει πως μένουν παγωμένες μέχρι να πέσει το ποσοστό της ανεργίας (βάσει της έρευνας του εργατικού δυναμικού) κάτω από το 10%.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου, το ποσοστό της ανεργίας θα πέσει στο 9,8% το 2026. Αν επαληθευτούν οι προβλέψεις αυτές, τότε οι τριετίες θα ξεπαγώσουν το 2027. Ωστόσο στο προεκλογικό πρόγραμμα της Ν.Δ. προβλέπεται πως η ανεργία θα πέσει κάτω από το 10% το 2025. Αν επαληθευτούν αυτές οι προβλέψεις, τότε οι τριετίες θα ξεπαγώσουν το 2026, ανοίγοντας τον δρόμο σε αυξήσεις 10% αρχικά σε όσους είχαν κατοχυρώσει επίδομα προϋπηρεσίας το 2012 και έπειτα σε όσους δεν είχαν κατοχυρώσει το 2012. Έτσι, θα δει τις πρώτες αυξήσεις (10%) μια μερίδα μισθωτών ακόμα και το 2026, ενώ σταδιακά και οι υπόλοιπες μερίδες μισθωτών θα δουν αυξήσεις 10% το 2027 και έπειτα. Έστω, για παράδειγμα, εργαζόμενος του ιδιωτικού τομέα, ο οποίος είχε κατοχυρώσει τον Φεβρουάριο του 2012 προϋπηρεσία 5 ετών και 9 μηνών. Σε περίπτωση που ξεπαγώσουν οι τριετίες την 1η Ιανουαρίου του 2026, ο εργαζόμενος αυτός την 1η Απριλίου του 2026 θα έχει κλείσει 6 έτη προϋπηρεσίας και θα δικαιούται αύξηση 10%.
Αξίζει να σημειωθεί πάντως πως η Κομισιόν, παρά τις εξαγγελίες και τις προβλέψεις για αυξήσεις μισθών, δεν προβλέπει επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας κόστους της ελληνικής οικονομίας. Το αντίθετο. Η έκθεσή της για τη δεύτερη αξιολόγηση μετά το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας προβλέπει πως “το κόστος εργασίας σε πραγματικούς όρους συρρικνώνεται από το 2020 και αναμένεται να παραμείνει σε πτωτική πορεία, με στόχο να μειωθεί κατά 2,6% το 2023 και κατά 1,3% το 2024”.