Την πρώτη μέρα που το Neapoly βγήκε στη δημοσιότητα έπεσε κατά τύχη στα χέρια ενός ανθρώπου που κατάγεται από την Νεάπολη και το αντικείμενο σπουδών του είναι η ιστορία. Ο άνθρωπος αυτός λέγεται Δημήτρης Παπαγιαννάκης και όταν μιλήσαμε μαζί του μας εξήγησε πως το παιχνίδι καλύπτει κάποιες πτυχές της ιστορικής γνώσης, τις οποίες δεν γνωρίζαμε ούτε και εμείς οι ίδιοι. Η γνώμη του μας φάνηκε ιδιαίτερα σημαντική και γι’αυτό σας παραθέτουμε αυτούσιο το κείμενο που έγραψε για το παιχνίδι μας.
Neapoly: Ένας διαφορετικός φορέας ιστορικής γνώσης
Πρόσφατα ήρθε στα χέρια μου το επιτραπέζιο παιχνίδι «Neapoly» που δημιουργήθηκε από το ΕΠΑΛ Νεαπόλεως, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτισμικής Κληρονομιάς που διοργανώνεται σε ολόκληρη την Ευρώπη με διάφορες δραστηριότητες. Η δράση που ανέλαβε η ομάδα περιλαμβάνει την κατασκευή ενός blog και του επιτραπέζιου «Neapoly», παραλλαγή του γνωστού παιχνιδιού «Monopoly».
Εκτός από το ψυχαγωγικό του χαρακτήρα, το «Neapoly» εξυπηρετεί δύο κομβικές λειτουργίες: Την παραγωγή και τη μετάδοση της τοπικής ιστορικής γνώσης. Το πρώτο στάδιο, δηλαδή η παραγωγή, αφορά την ομαδική εργασία και κατασκευή του παιχνιδιού. Οι μαθητές, μετατρέπονται σε δυνητικούς ερευνητές που, υπό την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού, μελετούν την τοπική ιστορία προκειμένου να επιλέξουν τα θέματα που θα αποτυπωθούν στο παιχνίδι. Με λίγα λόγια, οι μαθητές γίνονται παραγωγοί ιστορικής γνώσης χρησιμοποιώντας κριτικά τις πηγές, μέσα από μια συμμετοχική διαδικασία συνεργασίας.
Το δεύτερο στάδιο αφορά τη μετάδοση της ιστορικής γνώσης μέσω του παιχνιδιού. Πράγματι, μέσα από το παιχνίδι, οι παίχτες-αποδέκτες μαθαίνουν ιστορία με τρόπο που δεν ανταποκρίνεται στις συμβατικές μεθόδους μελέτης. Το «Neapoly» είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα εφαρμοσμένης ιστορίας μέσα από το οποίο η ψυχαγωγία συναντά την ιστορική γνώση. Η ιστορία, μέσα από τέτοιες απλές εφαρμογές, παύει να είναι ένα δύσκολο και «δυσκίνητο» πεδίο κατανόησης του παρελθόντος.
Ο τρόπος που έχει στηθεί το παιχνίδι «παντρεύει» ιδανικά το παρελθόν της Νεάπολης με το παρόν. Μέσα από το παιχνίδι μαθαίνουμε, όχι μόνο ιστορικά στοιχεία, αλλά και πολλές πληροφορίες για τις συνήθειες και τις δραστηριότητες της σύγχρονης Νεάπολης. Αυτό το «πάντρεμα» παρελθόντος – παρόντος δημιουργεί το συνεχές του χθες με το σήμερα, με λίγα λόγια την εξέλιξη της Νεάπολης στο πέρασμα του χρόνου.
Μέσα από το παιχνίδι τονίζεται ένα σημαντικό θέμα που δεν είναι άλλο από την τοπική ιστορία. Η τοπική ιστορία, είναι ένα πεδίο στο οποίο, δεν έχει δοθεί η απαραίτητη βαρύτητα. Στο σχολείο διδασκόμαστε την εθνική ιστορία η οποία υπηρετεί συγκεκριμένους σκοπούς. Όσο σημαντική όμως είναι η εθνική ιστορία, άλλο τόσο είναι και η τοπική, αφού καθορίζουν σε ένα σημαντικό βαθμό την ταυτότητά μας. Η τοπική ιστορία δεν βρίσκεται πάντα σε ιστοριογραφικές αρχειακές πηγές. Μπορεί να στηρίζεται και σε βιωματικές, γλωσσολογικές και προφορικές πηγές. Η διάσωση και συλλογή αυτών των πηγών δε γίνεται μόνο από ακαδημαϊκούς ερευνητές αλλά και από τους ίδιους τους κάτοικους. Γι’ αυτό η ιστορική γνώση μπορεί (και πρέπει) να παράγεται όχι μόνο από επιστήμονες αλλά από όλους εκείνους που το παρελθόν τους είναι μέρος της. Πρέπει να γίνει κατανοητό πως η ιστορία μας αφορά γιατί η προσωπική μας ιστορία είναι μέρος αυτού. Θεωρώ πως το «Neapoly» κινείται στο πλαίσιο αυτό.
Εννοείται πως το «Neapoly» δεν πρέπει να λείπει από κανένα νεαπολίτικο σπίτι. Είναι μια προσπάθεια που ανταποκρίνεται, κατά ένα μεγάλο ποσοστό, σε αυτό το νέο επιστημονικό πεδίο που ονομάζεται δημόσια ιστορία (public history). Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια τόσο στην επί κεφαλής της ομάδας εκπαιδευτικό κυρία Δήμητρα Κουφοπούλου όσο και σε όλα τα παιδιά που συμμετείχαν στη δράση αυτή. Η ομάδα έκανε τη δουλειά της εξαιρετικά. Από εδώ και πέρα το «Neapoly» θα αναλάβει τα υπόλοιπα.
Δημήτρης Παπαγιαννάκης
Πτυχιούχος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
Μεταπτυχιακός φοιτητής Δημόσιας Ιστορίας στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
Τον ευχαριστούμε πολύ!
πηγη lasithiculture.wordpress.com
