Με το πρόσφατα συμβάν λάθος κοψίματος δέντρων στη Νεάπολη θυμηθήκαμε ένα κείμενο του δημοτικού συμβούλου Γιώργου Καφφετζάκη όπου πριν απο σχεδόν 10 χρόνια έγραφε:
«Κόψε και εσύ ένα δέντρο και «φύτεψε» μια ανεμογεννήτρια, μπορείς», θα μπορούσε να είναι το σύνθημα μιας απρόσμενα, αλλά συγχρόνως ευπρόσδεκτα «δραστήριας» μηνιαίας δράσης δημόσιας διαβούλευσης του Τοπικού Συμβουλίου Νεάπολης.
Την ώρα που καίρια και συσσωρευμένα προβλήματα ταλανίζουν την μικρή μας κοινωνία, επιβεβαιώνοντας καθημερινά πόσο επιδεικτικά ξεχασμένη και ουραγός είναι στις μεγάλες προκλήσεις και δυνατότητες του Δήμου, την ίδια στιγμή οι αποφάσεις πολιτικών ετεροκατευθύνσεων, δίνουν και παίρνουν για να μας υπενθυμίζουν βασανιστικά την έλλειψη πολιτικής στην παραγωγή μοντέλου ανάπτυξης και στοχευμένων δράσεων που αφορούν ένα κοινωνικό σύνολο.
Η απόφαση και η μετέπειτα κατάρρευσή της, περί των ενεργειακών θεμάτων και των περιβαλλοντικών «ευαισθησιών» εναλλακτικών μορφών ενέργειας από τη μία, και η αποκαρδιωτική απόφαση μιας βάρβαρης υλοτόμησης από την άλλη, φανερώνουν για μια άλλη μια φορά τον τραγέλαφο της απουσίας πολιτικής ισορροπίας, σε επίπεδο αποφάσεων, που επικρατεί, χωρίς ταυτότητα και κοινή λογική, αλλά και χωρίς συγκεκριμένη πολιτική ρότα, με αποφάσεις αλληλοσυγκρουόμενες που εξυπηρετούν πρόσκαιρες και βραχείες καταστάσεις.
Η απόφαση λοιπόν για κόψιμο των πεύκων που στολίζουν την πλατεία της Νεάπολης επί πολλές δεκαετίες και έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές, προφανώς και είναι η εύκολη λύση στο «πονάει κεφάλι, κόψει κεφάλι».
Δεν απασχόλησε καθόλου τους επαΐοντες ο συμβολισμός αυτών των δέντρων, αλλά πολύ δε περισσότερο το μήνυμα που θα περάσει στην κοινωνία, ειδικότερα στα παιδιά, η κίνηση της κοπής των υπεραινώβιων αυτών δέντρων.
Εξάλλου σε παρελθούσα συνεδρίαση του Τοπικού Συμβουλίου Νεαπόλεως, εγώ ο ίδιος διαβεβαίωσα ότι η αποφόρτιση και εν συνεχεία η υποστύλωση ενός στατικού φορέα υπό κλίση όχι μόνο είναι εφικτή, αλλά υπάρχουν γενναία παραδείγματα άλλων πόλεων και κοινωνιών που το υλοποίησαν, έχοντας τεράστια βούληση και μικρή διάθεση κονδυλίων.”
Τρανό παράδειγμα είναι το «Στήριγμα» που προσέφερε το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού σε ένα μεγάλης ηλικίας δέντρο του κήπου του, ένα κεκλιμένο πεύκο ύψους 10 μέτρων. Το δέντρο υποστυλώθηκε (όπως φαίνεται και στη φωτογραφία), αποφεύγοντας έτσι τη λύση της υλοτόμησης, που συνήθως εφαρμόζεται σ’ αυτές τις περιπτώσεις στη χώρα μας.
Η διάσωση ενός δέντρου έχει ούτως ή άλλως ιδιαίτερη αξία, κυρίως σε ένα αστικό περιβάλλον, όπου το πράσινο συμβάλλει καθοριστικά στην εξισορρόπηση του κλίματος, στην αισθητική και γενικότερα στην ποιότητα ζωής των κατοίκων. Πέραν αυτού, στην περίπτωση του συγκεκριμένου πεύκου μεγάλη σημασία έχει το γεγονός ότι επρόκειτο για ένα συλλογικό εγχείρημα, καθώς για τη διάσωσή του προσέφεραν αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες τους δυο πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και έξι ιδιωτικοί φορείς. Συγκεκριμένα, τις μελέτες της υποστύλωσης εκπόνησαν ο καθηγητής του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος ΑΠΘ, Θεοχάρης Ζάγκας, η γεωπόνος – αρχιτέκτονας τοπίου, Θεοδώρα Ζάγκα, και ο επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ, Πανίκος Παπαδόπουλος. Πολύτιμη επίσης ήταν η επιστημονική συνδρομή του πολιτικού μηχανικού Σπύρου Γεωργιάδη. Η συγκεκριμένη υποστύλωση έδωσε τη δυνατότητα στο μουσείο να εκφράσει με τον πιο απτό τρόπο τη μέριμνά του για την προστασία όχι μόνο του πολιτιστικού αλλά και του φυσικού πλούτου και να δώσει ένα παράδειγμα φιλοπεριβαλλοντικής πολιτικής, καθώς η αυθόρμητη συσπείρωση τόσων ανθρώπων γύρω από ένα δέντρο αποτελεί ένα γεγονός με μεγάλη συμβολική αξία.
Ανάλογη περίπτωση και αυτή του δημόσιου πάρκου στην Πέστη της Βουδαπέστης, όπου η υποστύλωση ενός και μόνο δέντρου, μέσα στα πλείστα που υπάρχουν, ήταν επιτακτική ανάγκη και προτεραιότητα των Αρχών έναντι της κοινωνίας, σε μια κίνηση συμβολισμού και αλληλοεκτίμησης (φωτογραφία).
Σε τοπικό επίπεδο, παράδειγμα προς μίμηση είναι ο πολιτιστικός σύλλογος Βενεράτου, που με κεντρικό σύνθημα «Σώσε και εσύ ένα δέντρο, μπορείς», άρχισε να επιλέγει και να καταγράφει τα ιστορικά ελαιόδεντρα της περιοχής του. Παράλληλα ενημέρωσε τους ιδιοκτήτες τους για την ιστορική αξία αυτών των δέντρων. Επρόκειτο κυρίως για ελιές με ηλικία αρκετών αιώνων, τις οποίες δυστυχώς η γενιά μας καταστρέφει…
Συγχρόνως ο πολιτιστικός σύλλογος διοργάνωσε εξορμήσεις στην ύπαιθρο, όπου μαζί με παιδιά του χωριού, ανέγραφε πάνω στα παλαιά, επιλεγμένα δέντρα την ένδειξη SOS. Το αποκορύφωμα αυτής της δράσης ήταν ότι σε περίπτωση που οι ιδιοκτήτες των δέντρων για διάφορους λόγους υποχρεώνονταν να εκριζώσουν τα ιστορικά δέντρα, τότε πρότειναν στους δήμους ή σε άλλους φορείς να αναλάβουν την εκρίζωση και μεταφύτευση των ελαιοδέντρων σε δημοτικούς ή δημόσιους χώρους. Έτσι ήταν δυνατόν να δημιουργηθούν σε κάθε περιοχή της Κρήτης «πάρκα» ιστορικών δέντρων.
Τέλος πριν από λίγες μέρες στο Δήμο Ηρακλείου και συγκεκριμένα η Α/Δημαρχία Προγραμματισμού – Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης – Διαφάνειας – Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, ανέλαβε τη διάσωση ενός πανύψηλου Φοίνικα στο κέντρο της πόλης του Ηρακλείου, δίπλα από τον οποίο διέρχονται καθημερινά εκατοντάδες πεζοί, επιβάλλοντας η στήριξη τού μεταλλικού δαχτυλιδιού τού κορμού του, να γίνει με τεντωτήρες πακτωμένους σε γειτονικά κτήρια άλλων ιδιοκτησιών, προκειμένου να αποφύγει την εύκολη και γρήγορη λύση υλοτόμησης.
«Στην πολιτική τα πράγματα δεν μένουν ποτέ στάσιμα. Όταν δεν βελτιώνονται, χειροτερεύουν…». Αυτό πρέπει να το αφουγκραστεί πολύ καλά η μικρή μας κοινωνία και να αναλογιστεί τις τακτικές που πρέπει να υιοθετήσει και να ενεργοποιήσει, ώστε να αποτρέψει περιπτώσεις αλλοίωσης της φυσιογνωμίας στο μέλλον, οι οποίες δυστυχώς γαλουχούν νέες γενιές, οδηγώντας τις σε μονοπάτια μακριά από την ιστορία και την κουλτούρα που πρεσβεύει η Νεάπολη.
Γιώργος Καφφετζάκης
πολιτικός μηχανικός