ΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
…γράφει η Ειρήνη Καζαμία
Είναι ευρέως γνωστό ότι το ασφαλιστικό σύστημα στην Ελλάδα αρκετά χρόνια τώρα νοσούσε βαριά. Τα ασφαλιστικά ταμεία βρίσκονταν στη χειρότερη οικονομική κατάσταση από ποτέ, πολύ πριν αναλάβει την διακυβέρνηση της χώρας ο ΣΥΡΙΖΑ.
Η πληθώρα των ασφαλιστικών ταμείων, οι οργανωτικές ανεπάρκειες, οι γραφειοκρατικές και αναχρονιστικές διαδικασίες, η πλημμελής αξιοποίηση των αποθεματικών, αλλά και η ανασφάλιστη εργασία και τα τελευταία χρόνια η ανεργία, η καθίζηση των εισοδημάτων, τα δημοσιονομικά ελλείμματα, η απαισιοδοξία για το μέλλον είναι στοιχεία μιας αποτυχημένης πραγματικότητας που δεν αντιμετωπίστηκε έγκαιρα και απλώς αφέθηκε και επιβάρυνε το σύστημα όλα τα προηγούμενα πάρα πολλά χρόνια.
Όλοι ήξεραν ότι το σύστημα αυτό είχε στην ουσία χρεοκοπήσει και αν δεν γινόταν κάτι δραστικό πολύ σύντομα δεν θα μπορούσε ούτε τις συντάξεις να πληρώσει ούτε την παροχή υπηρεσιών υγείας να καλύπτει και η πλήρης κατάρρευση και η χρεοκοπία του ήταν απλώς θέμα χρόνου.
Σε όλο τον κόσμο, από τη δεκαετία του ’90, τα ασφαλιστικά συστήματα συνεχώς μεταρρυθμίζονταν υπό το βάρος του δημογραφικού. Εδώ, ενώ γνωρίζαμε το πρόβλημα εδώ και τουλάχιστον 30 χρόνια, κάναμε συνεχώς καθυστερήσεις στέλνοντας τον λογαριασμό στους επόμενους.
Οι ρουσφετολογικές πρόωρες συντάξεις των 45 και 54 ετών, Η 15ετία του ΙΚΑ, και τόσες άλλες πρόωρες συντάξεις, όλα εντάσσονται σε έναν ρουσφετολογικό μηχανισμό χορήγησης σύνταξης σε όλους όσο γίνεται νωρίτερα προς άγραν ψήφων. Μεταξύ 2008 και 2015, μέσα στην πιο βαθιά κρίση, προστέθηκαν γύρω στις 550.000 νέοι συνταξιούχοι, ενώ για άλλες 250.000-300.000 εκκρεμούσαν οι αιτήσεις τους το 2014.
Όμως τί επηρεάζει το σύστημα; Ένας βασικός λόγος είναι το δημογραφικό. Η γήρανση του πληθυσμού είναι ταχύτατη, οι γεννήσεις ολοένα και λιγότερες. Καμία άλλη χώρα της ΕΕ δεν έχει τέτοια δυσμενή διάρθρωση της ηλικίας, όπως η Ελλάδα. Η δημογραφική γήρανση και οι οικονομικές εξελίξεις επηρεάζουν τη σχέση εργαζομένων – συνταξιούχων. Ένας δεύτερος σημαντικός παράγοντας είναι η αύξηση της ανεργίας. Αυξήθηκε η ανεργία και μειώθηκαν οι μισθοί. Το κακό είναι διπλό. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη δραματική μείωση των εισφορών.
Δύο βασικά είδη συστημάτων υπάρχουν- το διανεμητικό και το κεφαλαιοποιητικό. Το ελληνικό ασφαλιστικό είναι διανεμητικό: οι τωρινοί εργαζόμενοι πληρώνουν μέσω των εισφορών τους τις συντάξεις των σημερινών συνταξιούχων. (Βλέπετε τα χρήματα που πλήρωναν οι σημερινοί συνταξιούχοι όταν εργαζόντουσαν έχουν κάνει φτερά. Δεν υπάρχουν πια. Τα έφαγαν στο χρηματιστήριο, στο PSI του Βενιζέλου, και σε αμέτρητες ανεπιτυχής και ύποπτες προσπάθειες αξιοποίησης τους). Η τωρινή γενιά εργαζομένων «διανέμει» δικό της εισόδημα προς τις παλιότερες γενιές για τις συντάξεις τους. Ο συνταξιούχος θα πάρει όσα το κράτος μαζέψει από τις εισφορές των εργαζομένων. Όταν οι μισθοί πέφτουν και η ανεργία αυξάνεται, για να παραμείνουν οι συντάξεις ακλόνητες θα πρέπει να πληρώσει τη διαφορά ο Έλληνας φορολογούμενος.
Γνωρίζοντας λοιπόν πόσο δύσκολο είναι το ζήτημα του ασφαλιστικού, πόση προσοχή θέλει στη διαχείριση του, από πόσους παράγοντες επηρεάζεται, με ποιο τρόπο όλες οι προηγούμενες διοικήσεις και κυβερνήσεις είχαν παίξει στον τζόγο και είχαν χάσει τα αποθεματικά των ταμείων, είναι πράγματι άθλος αυτό που μπόρεσε να κάνει ο νόμος Κατρούγκαλου.
Μπόρεσε εν μέσω κρίσης, σκληρής εποπτείας και επιτροπείας, να ενώσει όλα τα χρεοκοπημένα ταμεία, να μειώσει εισφορές, να σταθεροποιήσει το σύστημα να μην παράγει ελλείμματα, να προχωρήσει στην ηλεκτρονική διασύνδεση και διασταύρωση όλων των οικονομικών στοιχείων κάθε φορολογούμενου, να διεκπεραιώσει χιλιάδες αιτήσεις συνταξιοδότησης, να μην περικόψει άλλο τις συντάξεις και να κάνει το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας βιώσιμο.
Βέβαια αν ρωτήσουμε τους συνταξιούχους κανένας δεν είναι ευχαριστημένος. Όλοι θέλουμε να πληρώνουμε τα λιγότερα δυνατόν για την ασφάλιση και την υγειονομική μας περίθαλψη για το λιγότερο δυνατόν χρόνο αλλά να συνταξιοδοτούμαστε με την μεγαλύτερη δυνατή σύνταξη. Γι’ αυτό είμαστε ευάλωτοι στις κάθε είδους υποσχέσεις από αυτούς που θέλουν να υφαρπάξουν τους ψήφους μας.
Τώρα η κυβέρνηση της ΝΔ θέλει να καταργήσει αυτόν το νόμο που νοικοκύρεψε το ασφαλιστικό σύστημα παρά τις όποιες αδυναμίες του, και να φέρει ένα άρδην διαφορετικό σύστημα. Θα είναι καλύτερο, αποτελεσματικότερο και το κυριότερο βιώσιμο; Από την πρώτη ανάγνωση εμείς αυτό που βλέπουμε είναι ότι φέρνει επιβαρύνσεις για την μεγάλη πλειοψηφία των ελεύθερων επαγγελματιών, αδικεί τους χαμηλοσυνταξιούχους, ωφελεί προκλητικά τους συνταξιούχους που εργάζονται ως μετακλητοί της κυβέρνησης και δίνει κομμάτια της ασφάλισης (π.χ. επικουρική) στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.
Σε περίοδο κρίσης, γιατί δεν έχουμε ξεπεράσει ακόμα την κρίση, η ελληνική οικονομία είναι πολύ ευάλωτη ακόμα, δεν καταργείς έτσι εύκολα και απλά τόσο βασικούς νόμους για να τους αντικαταστήσεις με άλλους αμφιβόλου επιτυχίας που δεν γνωρίζεις σε τι περιπέτειες θα σε βάλλουν. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί για να μην πισωγυρίσουμε. Θα ήταν ολέθριο για τη χώρα, τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους, τη νέα γενιά που ούτε δουλειά δεν έχει βρει ακόμα να μην ξέρει μετά από 30-40 χρόνια τι σύνταξη θα μπορεί να παίρνει. Γιατί όποια μεταρρύθμιση γίνει σήμερα στο ασφαλιστικό αυτή τη γενιά κυρίως θα επηρεάσει.
Βέβαια η ΝΔ προσπαθεί να αποδομήσει ότι έχει φτιάξει ο ΣΥΡΙΖΑ. Θέλει εναγωνίως να μας πείσει ότι όλα όσα νομοθέτησε η προηγούμενη «ανίκανη κυβέρνηση» είναι κακά και πρέπει να καταργηθούν. Έχει και αυτή την ιδεοληψία με την ελεύθερη αγορά και όλα θέλει να τα ιδιωτικοποιήσει προς όφελος της αγοράς και των επιχειρηματικών συμφερόντων. Έτσι ακόμα και αν ο νόμος Κατρούγκαλου ήταν καλός ποτέ δεν θα το παραδεχθούν. Απλά αν τους παίρνει, και όσο τους παίρνει, θα προσπαθήσουν να τον αλλάξουν αν όχι να τον καταργήσουν. (Και επειδή δεν τους παίρνει να τον καταργήσουν γιατί δεν έχουν άλλη καλύτερη λύση θα τον αλλάξουν κατηγορώντας συγχρόνως τον ΣΥΡΙΖΑ ότι ευθύνεται για το ότι δεν μπορούν να δώσουν αυξήσεις γιατί δεν τους το επιτρέπει ο κακός νόμος του κακού ΣΥΡΙΖΑ). Γιατί έτσι Θέλουν. Γιατί μπορούν. Γιατί αυτοί είναι οι «άριστοι». Αυτοί ξέρουν καλύτερα. (Και δεν κλείνουν το μάτι σε κανένα συμφέρον).
Ειρήνη Καζαμία
(Για όσους θέλουν να επικοινωνήσουν θα με βρούν στο facebook στο όνομα Irene Kazamia ή Ειρήνη Καζαμία- Irini Kazamia ή μέσω email στο : irenekazamia@gmail.com)