Η θρησκευτική παράδοση της μεγαλονήσου, τα μοναστήρια της και τα μνημεία της μπορούν να φέρουν τουρίστες στο νησί
Αρκετές προοπτικές έχει ο θρησκευτικός τουρισμός στην Κρήτη, χωρίς ωστόσο να σημαίνει πως είναι ανεπτυγμένος. Παρά το γεγονός πως η Κρήτη έχει πλούσια θρησκευτική παράδοση, ιστορία και πολιτισμό, με μνημεία και αξιοζήλευτους τόπους λατρείας, ο θρησκευτικός τουρισμός δεν είναι ανεπτυγμένος στον βαθμό τουλάχιστον που θα μπορούσε να αποτελέσει μια σημαντική εναλλακτική.
Αυτό υποστήριξαν, μεταξύ άλλων, τουριστικοί παράγοντες του νησιού, οι οποίοι έκαναν σαφές πως ο θρησκευτικός τουρισμός αποτελεί μια εναλλακτική μορφή τουρισμού που μπορεί να αποφέρει κέρδη αρκεί να υπάρξει μια μεγάλη, τίμια και ευνοϊκή συνεργασία μεταξύ Εκκλησίας της Κρήτης, τουριστικών παραγόντων και Περιφέρειας Κρήτης.
Ειδικότερα, ο θρησκευτικός τουρισμός αποτελεί μια ιδιαίτερη μορφή τουρισμού. Ο τουρίστας επισκέπτεται μια περιοχή ή ένα μοναστήρι με σκοπό να δει και να θαυμάσει μια ιερή εικόνα. Να την προσκυνήσει. Μια άλλη εκδοχή του θρησκευτικού τουρισμού είναι να περπατήσει ο μέσος τουρίστας σε μέρη που είχε “πατήσει” ένας Άγιος. Ο τουρίστας με αυτόν τον τρόπο θα διαθέσει χρήμα στην τοπική κοινωνία, αφού για να πραγματοποιήσει το σύνολο αυτό των δραστηριοτήτων θα πρέπει να μείνει σε κάποιο ξενοδοχείο ή θα πάει σε μια ταβέρνα ή σ’ ένα εστιατόριο για να φάει.
Ο θρησκευτικός τουρισμός έχει τρία συγκριτικά πλεονεκτήματα. Το πρώτο πλεονέκτημα, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, σχετίζεται με το χρήμα που θα διαθέσει ένας τουρίστας σε καταστήματα (εμπορικά, εστίασης κ.λπ.) αφού, πέραν των ιδιαίτερων θρησκευτικών δραστηριοτήτων στις οποίες θα προβεί, θα αγοράσει σουβενίρ ή θα πάει να δειπνήσει με οικείους και αγαπημένα πρόσωπα.
Το δεύτερο πλεονέκτημα σχετίζεται με το γεγονός πως ο θρησκευτικός τουρισμός δίνει τη δυνατότητα σε τουρίστες να γίνουν πρεσβευτές του κρητικού θρησκευτικού πολιτισμού. Να δουν την ιστορία της ορθόδοξης θρησκείας στην Κρήτη μέσα από Κρητικούς Αγίους ή μοναστήρια. Με αυτόν τον τρόπο, ο τουρίστας που θα πάει έπειτα στον τόπο καταγωγής του θα διαφημίσει τον κρητικό πολιτισμό και τα μνημεία που είδε.
Το τρίτο πλεονέκτημα είναι πως ο θρησκευτικός τουρισμός έχει ένα σταθερό ακροατήριο. Αυτό σημαίνει πως μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική στον μαζικό τουρισμό που στηρίζεται στο δίπολο “ ήλιος-θάλασσα”. Το τελευταίο τουριστικό προϊόν είναι ευμετάβλητο εάν λάβουμε υπόψη μας την εμπειρία της υγειονομικής κρίσης, όπου οι κρατήσεις των ξενοδοχείων “έπεσαν” κατακόρυφα. Η διάδοση του κορωνοϊού είχε ως άμεση συνέπεια ο ελληνικός και πιο συγκεκριμένα ο κρητικός τουρισμός να βυθιστεί τουλάχιστον για τα δύο πρώτα χρόνια της πανδημίας (2020-2021) σε μια υπαρξιακή κρίση.
Το ερώτημα, ωστόσο, που πλανάται είναι εάν ο θρησκευτικός τουρισμός μπορεί να αναπτυχθεί στην Κρήτη, τι είδους προοπτικές υπάρχουν, σε τι είδους κατάσταση βρίσκεται και τι χρειάζεται για να αναπτυχθεί περαιτέρω.
Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κνωσού κ. Μεθόδιος Βερνιδάκης, μιλώντας αποκλειστικά στo neakriti.gr, είπε πως η Κρήτη με την πλούσια θρησκευτική της ιστορία μπορεί να αναπτύξει σημαντικά τον θρησκευτικό τουρισμό. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «η Κρήτη έχει αξιόλογα θρησκευτικά προσκυνήματα και ιστορικά μνημεία, τα οποία μπορούν να προσελκύσουν μεγάλο μέρος ανθρώπων που ενδιαφέρονται για τον θρησκευτικό τουρισμό. Έχουμε σπουδαίους Αγίους που αναφέρονται από την Ορθόδοξη Θεολογία, όπως είναι ο Απόστολος Τίτος, ο Άγιος Μύρων, οι Άγιοι Δέκα κ.λπ. Οι νεομάρτυρες και οι Άγιοι προσελκύουν το ενδιαφέρον των ανθρώπων του θρησκευτικού τουρισμού».
Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κνωσού υπογράμμισε πως η Εκκλησία της Κρήτης έχει διανύσει σημαντικό δρόμο για την ανάδειξη των θρησκευτικών της μνημείων, ωστόσο χρειάζεται περαιτέρω προσπάθεια ώστε να ενισχυθεί η συγκεκριμένη μορφή τουρισμού.
«Έχουν γίνει σημαντικά βήματα από την Εκκλησία της Κρήτης για να αναδειχθεί ο θρησκευτικός τουρισμός, όπως είναι τα μουσεία, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τη Μονή Αρκαδίου. Πρέπει να υπάρξουν και άλλα πράγματα, ώστε να ενισχυθεί αυτή η μορφή θρησκευτικού τουρισμού. Η Ιερά Αρχιεπισκοπή Κρήτης συμμετέχει σ’ ένα πρόγραμμα με σκοπό να ενημερωθεί γύρω από τον θρησκευτικό τουρισμό. Υπάρχουν δράσεις. Η Κρήτη έχει αξιόλογα μοναστήρια, μεγάλους Αγίους, τόπους θρησκευτικού ενδιαφέροντος, που, εάν προβληθούν σωστά και γίνουν ευρύτερα γνωστά στον θρησκευόμενο λαό, μπορούν να γίνουν πόλοι έλξης», σημείωσε.
Μιλώντας για το συνολικό αριθμό εσόδων, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κνωσού κ. Μεθόδιος Βερνιδάκης ανέφερε: «Δε γνωρίζω ποιος είναι ο συνολικός αριθμός των εσόδων που έχει η Εκκλησία της Κρήτης από τον θρησκευτικό τουρισμό, αλλά θεωρώ πως οι επισκέψεις σε μουσεία μέσα σε ιερούς ναούς, μονές κ.λπ. φέρνουν έσοδα για την τοπική κοινωνία. Οι άνθρωποι θα ξεκουραστούν, θα φάνε, πράγμα που σημαίνει πως η τοπική κοινωνία της Κρήτης έχει κέρδος».
Ο Αρχιμανδρίτης Νήφων Βασιλάκης είναι διδάκτωρ Θεολογίας του Ανατολικού Κανονικού Δικαίου και Αρχιγραμματεύς της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης. Ο ίδιος, έχοντας ζήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα στη Ρώμη και δίπλα στην Καθολική Εκκλησία, εξομολογείται πως ο θρησκευτικός τουρισμός στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι τόσο ανεπτυγμένος όσο στη Δυτική Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.
«Ο θρησκευτικός τουρισμός έχει προοπτικές στην Κρήτη. Σε μας, στην Ορθόδοξη Εκκλησία, δεν έχει αναπτυχθεί ο θρησκευτικός τουρισμός στον βαθμό που θα έπρεπε. Τα τελευταία χρόνια έγιναν κάποιες εύστοχες κινήσεις και βοήθησε σε σημαντικό βαθμό η Συνοδική Επιτροπή. Αλλά στην Καθολική Εκκλησία, την οποία γνώρισα για πολλά χρόνια, ο θρησκευτικός τουρισμός είναι ιδιαίτερα οργανωμένος. Οι καθολικοί έχουν αναπτύξει αυτόν τον τουρισμό σε μεγάλο βαθμό.
Σε μας είναι μια νέα μορφή τουρισμού. Πάντα γίνονταν οργανωμένες εκδρομές και επισκέψεις σε ιερές πόλεις, χωριά ή σε μέρη που ασκήτεψαν Άγιοι. Έχει μια θετική πορεία και ανάπτυξη, ενώ τα τελευταία χρόνια έλαβαν πιο οργανωμένη μορφή οι δράσεις θρησκευτικού τουρισμού. Η Κρήτη έχει αναδείξει σημαντικούς Αγίους και έρχονται αρκετοί τουρίστες και επισκέπτες να θαυμάσουν τα τοπία της Κρήτης, αλλά και να προσκυνήσουν εικόνες σε μοναστήρια, όπως είναι η Μονή Κουδουμά στη Μητρόπολη Γορτύνης, που είναι ένα θαυμάσιο τοπίο.
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος αποκαλεί την Κρήτη “ναυαρχίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου”, που προσελκύει κόσμο. Με τον πόλεμο της Ρωσίας και της Ουκρανίας, πολλοί Ρώσοι επισκέπτες αποκόπηκαν και ήταν μια σημαντική απώλεια», ανέφερε ο π. Νήφων Βασιλάκης.
Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Κρήτης
Δεν είναι ανεπτυγμένος ο θρησκευτικός τουρισμός στην Κρήτη, όπως υποστηρίζουν τουριστικοί παράγοντες του νησιού. Μάλιστα, το νησί μας έχει χάσει αρκετά χρήματα, σύμφωνα με τις διαπιστώσεις τουριστικών παραγόντων, από την απουσία Ρώσων τουριστών και επισκεπτών στα μοναστήρια. Μάλιστα, όπως τονίζουν, πρέπει να αναπτυχθούν δράσεις που θα αποσκοπούν στη συγκρότηση ενός μακροπρόθεσμού σχεδιασμού, όπου η Περιφέρεια Κρήτης, η Εκκλησία Κρήτης και οι τουριστικοί παράγοντες του νησιού θα έχουν κεντρικό ρόλο.
Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Διευθυντών Ξενοδοχείων, Γιώργος Πελεκανάκης, έκανε μια διάκριση ανάμεσα στον θρησκευτικό και τον εκκλησιαστικό τουρισμό, αποσαφηνίζοντας: «Δεν μπορώ να υποστηρίξω πως στην Κρήτη έχουμε θρησκευτικό τουρισμό. Θεωρώ πως έχουμε εκκλησιαστικό τουρισμό. Όταν λέμε θρησκευτικό τουρισμό, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας πως έρχονται τουρίστες στα πλαίσια μιας τελετής, δηλαδή να έρθουν τουρίστες στην Κρήτη για να απολαύσουν Ιερές Ακολουθίες του Πάσχα ή να πάει κάποιος στη Μέκκα. Να υπάρχει μια θρησκευτική εκδήλωση».
Όπως εξήγησε, «οι Ευρωπαίοι δεν έρχονται στην Κρήτη για τον θρησκευτικό ή εκκλησιαστικό τουρισμό του νησιού ή τέλος πάντων δεν παίζει τόσο μεγάλη σημασία εάν η Κρήτη έχει ισχυρό θρησκευτικό πολιτισμό για τους Ευρωπαίους. Απεναντίας, οι Ρώσοι πιστεύουν αρκετά και έρχονται με σκοπό να θαυμάσουν τα μοναστήρια, τις εκκλησίες, αλλά και να αγοράσουν ιερές εικόνες. Εμείς δεν έχουμε αναδείξει τη μορφή αυτή τουρισμού. Εάν την αναδεικνύαμε, ενδεχομένως να υπήρχε ενδιαφέρον από Ευρωπαίους. Ωστόσο, ο θρησκευτικός τουρισμός βρίσκει ανταπόκριση στους Ρώσους και θεωρώ πως με την επιστροφή τους στη χώρα μας θα ανοίξει εκ νέου το πεδίο αυτό».
Ο κ. Πελεκανάκης έκανε σαφές πως η ρωσική αγορά είναι ακόμα “παγωμένη”, πράγμα που σημαίνει πως η επισκεψιμότητα σε χώρους λατρείας ή ναούς έχει πέσει σημαντικά.
«Η ρωσική αγορά είναι ακόμα “παγωμένη”. Υπάρχει ακόμα ο πόλεμος με την Ουκρανία, πράγμα που σημαίνει πως η απουσία των Ρώσων κοστίζει στην ελληνική αγορά. Υπάρχουν σοβαρά προβλήματα. Χρειάζεται άμεση απάντηση στα προβλήματα αυτά, ώστε να μπορούμε να δούμε του χρόνου την επιστροφή των Ρώσων στα ξενοδοχεία», υπογράμμισε ο κ. Πελεκανάκης.
Την ανάγκη να υπάρξουν δράσεις οι οποίες θα έχουν προωθητικό ρόλο στη συνεργασία της Περιφέρειας Κρήτης, της Πολιτείας και της Εκκλησίας της Κρήτης, ώστε να οργανωθεί ο θρησκευτικός τουρισμός, τόνισε στο neakriti.gr ο αντιπρόεδρος τουριστικών πρακτόρων Κρήτης, Κώστας Κουρκουνάκης, διασαφηνίζοντας ωστόσο πως στην Κρήτη δεν είναι ανεπτυγμένος.
Πιο συγκεκριμένα, είπε: «Υπάρχουν προοπτικές στον θρησκευτικό τουρισμό στην Κρήτη, αλλά δεν είναι ανεπτυγμένος. Οι Ισπανοί έχουν αναπτύξει σημαντικά τον θρησκευτικό τουρισμό. Αρκετός τουριστικός κόσμος από την Ευρώπη επιθυμεί να έρθει στην Κρήτη, προκειμένου να επισκεφτεί μοναστήρια και μονές. Χρειάζονται συνεργίες της Εκκλησίας της Κρήτης με την Περιφέρεια, αλλά και με τουριστικούς παράγοντες. Είναι επιτακτικό, επίσης, αίτημα να υπάρξει σύνδεση της ενδοχώρας της Ευρώπης με την Κρήτη».
Ο γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Διευθυντών Ξενοδοχείων, Δημήτρης Κουμπαράκης, υποστήριξε πως τόσο ο θρησκευτικός τουρισμός όσο και οι άλλες εναλλακτικές μορφές τουρισμού μπορούν να αποτελέσουν κίνητρα ώστε να επεκταθεί η τουριστική περίοδος και κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
«Κάθε εναλλακτική μορφή τουρισμού είναι μια επιπλέον μορφή τουρισμού που μπορεί να φέρει κόσμο διαφορετικής προέλευσης στο νησί μας. Στην Κρήτη έχουμε πολλά αξιοθαύμαστα μνημεία και μοναστήρια εκατοντάδων ετών και μπορεί η θρησκεία και η ιστορία μας να αποτελέσουν τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα, ώστε να φέρουμε περισσότερο κόσμο. Μπορεί να αποτελέσει ο θρησκευτικός τουρισμός ένα σημαντικό κίνητρο για την ποσοτική αύξηση του τουρισμού. Όλες οι εναλλακτικές μορφές του τουρισμού μπορούν να συμβάλλουν για την επέκταση της τουριστικής περιόδου. Ο γαστρονομικός, περιηγητικός, περιπατητικός, ιατρικός, θρησκευτικός τουρισμός μπορούν να συμβάλλουν ώστε να έχουμε τουριστικό κόσμο την περίοδο του χειμώνα και πιο συγκεκριμένα το χρονικό διάστημα από τον Οκτώβριο μέχρι και τον Απρίλιο», υποστήριξε ο κ. Κουμπαράκης.
Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ευγένιος: «Έχουν γίνει συζητήσεις με το υπουργείο Τουρισμού»
Παρέμβαση για τον θρησκευτικό τουρισμό έκανε και ο Σεβασμιότατος Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ.κ. Ευγένιος, ο οποίος έκανε σαφές πως η Εκκλησία της Κρήτης έχει πραγματοποιήσει δράσεις, ενώ βρίσκεται σε συζητήσεις με τα αρμόδια υπουργεία και φορείς, ώστε να αξιοποιηθεί στο έπακρο η εκκλησιαστική και θρησκευτική περιουσία και ιστορία της Εκκλησίας της Κρήτης.
Ο Σεβασμιότατος Αρχιεπίσκοπος Κρήτης είπε: «Έχουμε κάνει κάποιες συζητήσεις με τους αρμόδιους, ώστε να ξαναθυμηθούμε τα μνημόνια συνεργασίας που είχαμε υπογράψει παλαιότερα και δεν είχαν αξιοποιηθεί όπως πρέπει. Παλαιότερα είχαμε συνυπογράψει ένα μνημόνιο συνεργασίας με το υπουργείο Τουρισμού και Πολιτισμού, αλλά δεν “έτρεξε” όσο θα θέλαμε. Θεωρώ πως η κ. Κεφαλογιάννη θα δει το θέμα του θρησκευτικού τουρισμού και της είχα ζητήσει να δούμε το ζήτημα του θρησκευτικού τουρισμού».
Μιλώντας για τις δράσεις που έχει κάνει η Εκκλησία της Κρήτης, ο κ.κ. Ευγένιος υπογράμμισε: «Η Κρήτη διαθέτει τόσους θρησκευτικούς προορισμούς που είναι έτοιμοι να δεχθούν τόσους επισκέπτες και να τους φανερώσουν τον ορθόδοξο πολιτισμό που διακρατείται αιώνες από την Εκκλησία της Κρήτης. Στο πλαίσιο αυτό, η Συνοδική Επιτροπή της Εκκλησίας της Κρήτης είχε κάνει κάποιες εκδόσεις με σκοπό να προβληθούν τα χριστιανικά μνημεία της Κρήτης σε μια πεντάγλωσση έκδοση που χρηματοδοτήθηκε από την Περιφέρεια Κρήτης. Επίσης, είχε εκδοθεί ένα μικρό βιβλίο για τις χριστιανικές διαδρομές της Κρήτης. Αυτά είχαν γίνει. Εμείς εδώ στην Εκκλησία της Κρήτης “τρέχουμε” ένα πρόγραμμα ψηφιοποίησης μνημείων, ναών κ.λπ.».
πηγη neakriti.gr