Διαγωνισμός Μαντινάδας 2021 περιοδικού «Αμάλθεια» με θέμα «1821-2021, διακόσια χρόνια ελεύθερης Ελλάδας»
Στο πλαίσιο του καθιερωμένου πλέον τα τελευταία χρόνια διαγωνισμού μαντινάδας, η Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Νομού Λασιθίου και το περιοδικό «Αμάλθεια», επιθυμώντας να συμμετάσχουμε στον εορτασμό των διακοσίων χρόνων από την έναρξη του Απελευθερωτικού Αγώνα του 1821 και τη δημιουργία του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους, προκηρύξαμε διαγωνισμό στην Κρητική Μαντινάδα, με θέμα «1821-2021, διακόσια χρόνια ελεύθερης Ελλάδας».
Κατ’ αυτόν τον τρόπο επιδιώξαμε να τιμήσουμε την επέτειο των διακοσίων χρόνων και όσους συνέβαλαν με τη συμμετοχή και τη δράση τους στον Απελευθερωτικό Αγώνα της Ελλάδας.
Επιπλέον, η Επέτειος, θεωρήσαμε ότι αποτελεί μια καλή αφορμή για να αναστοχαστούμε πάνω στα σημαντικά ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του νέου Ελληνικού Κράτους με τα μάτια και τη σκέψη του λαϊκού ριμαδόρου, δίνοντας και την αφορμή έτσι να συμβάλλουμε στην διατήρηση και εξέλιξη του ιδιαίτερου λογοτεχνικού είδους της μαντινάδας, η οποία συνδέεται άρρηκτα με την Κρήτη.
Το θέμα, σκεφτήκαμε, θα ήταν μια καλή αφορμή προκειμένου οι μαντιναδόροι να αναδείξουν τις ικανότητες και το όποιο ταλέντο τους στη ρίμα, να αγωνιστούν σε ένα ευγενές αγώνισμα συμβάλλοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τόσο στην ανάδειξη των στοιχείων του θέματος όσο και στην δημιουργία νέων μαντινάδων. Να συμβάλλουμε εν τέλει στην ανάδειξη και διατήρηση δηλαδή δυο σημαντικών στοιχείων που σχετίζονται στενά με τον πολιτισμό της Κρήτης.
Ο διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με την προκήρυξη στο διάστημα 8 Σεπτεμβρίου – 15 Οκτωβρίου 2021 με ελεύθερη συμμετοχή και με την προϋπόθεση ότι ο κάθε συμμετέχων θα μπορούσε να στείλει μέχρι επτά μαντινάδες οι οποίες θα έπρεπε υποχρεωτικά να ήταν πρωτότυπες, αδημοσίευτες και να αναφέρονταν σε κάποιο στοιχείο το οποίο να παραπέμπει στους απελευθερωτικούς Αγώνες από το 1821 ή στις επαναστάσεις των Κρητών μέχρι την Ένωση της Μεγαλονήσου με τη μητέρα πατρίδα.
Η Κριτική Επιτροπή, την οποία αποτέλεσαν οι φιλόλογοι Γιάννης Χρονάκης, Μαρίνα Τουτουδάκη και Έλση Ορφανάκη-Λασηθιωτάκη, αφού έλαβε υπόψη τις συμμετοχές και την προκήρυξη, αποφάσισε την βράβευση των παρακάτω μαντινάδων:
Έπαινοι
Η Κρήτη και η λευτεριά αντάμα πορπατούνε,
γιατί ’ναι αδέρφια δίδυμα και χωριστά δε ζούνε.
* * *
Της Άγιας Λαύρας τα παιδιά, μάνα λεβεντογέννα,
σελίδες δόξας γράψανε χρυσές το Εικοσιένα.
Του Νικόλαου Μιαουδάκη από τον Μαραθώνα Αττικής, οι οποίες κατατέθηκαν με το ψευδώνυμο: «Ελεύθερος».
◊ ◊ ◊
Είμαι μικρός εγώ να πω για το Εικοσιένα,
τρέμει η χέρα στο χαρτί κι ’ναι φτωχή η πένα.
* * *
Χρέος μας είναι ιερό τσ’ ήρωες να τιμούμε,
διακόσια χρόνια λευτεριάς σε ’κείνους το χρωστούμε.
Του Κωνσταντίνου Εμμ. Σφενδουράκη από τη Ζάκρο Σητείας, οι οποίες
κατατέθηκαν με το ψευδώνυμο: «Φαούτσα».
◊ ◊ ◊
Τουρκιά δε ξανακάνεις μπλιο σκλάβα τη Ρωμιοσύνη
της Άγιας Λαύρας η φωθιά άσβεστη θ’ απομείνει..
* * *
Μαύρη σκλαβιά ’χες Έλληνα για τετρακόσιους χρόνους
μα ’ρθε το φως της λευτεριάς και γιάτρεψε τσι πόνους.
Του Γιάννη Κελάκη από τους Φιλίππους Αποκορώνου Χανίων, οι οποίες
κατατέθηκαν με το ψευδώνυμο: «Πετροκότσυφας»
◊ ◊ ◊
’Πο Ζάλογγο δεν ήπεσες εσύ Κριτσωτοπούλα,
μα γίνηκες χαΐνισσα κι ήσουνα μέσα σ’ ούλα.
* * *
Το ’να ’ταν του Μελιδονιού και τ’ άλλο της Μιλάτου,
που γίνανε ’πο την Τουρκιά σπηλιάρα του θανάτου..
* * *
Τα κρητικά τα χώματα και στην τουρκοκρατία,
μ’ αίμα βαφτήκαν ιερό για την ελευθερία.
* * *
Κριτσωτοπούλα, γίνηκες το ξακουστό αντράκι,
για δε μπορούσες άλλο μπλιο τέτοιας σκλαβιάς σαράκι.
Του Μιχάλη Πιτυκάκη από τα Πετράλωνα Αθηνών, οι οποίες
κατατέθηκαν με το ψευδώνυμο: «Σταυραετός».
◊ ◊ ◊
Τ’ Αρκάδι δεν το πρόδωσες, δεν το ’ριξες στο γλάκι
και με τους Τούρκους κάηκες ήρωα Γιαμπουδάκη.
* * *
Νησιά, Ελλάδα, φλέγουντε, μα και η Κρήτη όλη
και η Ροδάνθη πολεμά σαν τον Σπανό Μανώλη.
Του Γιώργη Θραψανιώτη από τον Άγιο Νικόλαο Λασιθίου, οι οποίες
κατατέθηκαν με το ψευδώνυμο: «Ελευθερία ή Θάνατος»
◊ ◊ ◊
Χρόνια πολλά (ε)πέρασες ραγιά γονατισμένος
πριχού σηκώσεις τ’ άρματα τση λευτεριάς ζωσμένος.
* * *
Στο βόλι σου Νικηταρά σηκώθηκε η Ελλάδα
ν’ ανάψει πολυπόθητη τσης λευτεριάς τη δάδα.
* * *
Στση Λασκαρίνας το νησί φώναζε το κανόνι
η λευτεριά πως ξύπνησε η ώρα της σιμώνει.
Της Μαρίας Κλινάκη από την Αθήνα, οι οποίες κατατέθηκαν με το ψευδώνυμο: «Η Επαναστάτρια»
◊ ◊ ◊
Οι Έλληνες διδάξανε πριν από δυό αιώνες
πως λευτεριά κερδίζεται με θάρρος και αγώνες.
Του Φραντζέσκου Σφακιωτάκη από τον Άγιο Νικόλαο Λασιθίου, η οποία
κατατέθηκε με το ψευδώνυμο: «25-3-21 – 2021»
◊ ◊ ◊
Για ιερά και όσια ο Έλληνας ποθαίνει
κι ας κάνει ο Τούρκος μια ζωή πως δεν καταλαβαίνει.
* * *
Η δόξα του Ελληνισμού δε σβήνει με το χρόνο
θα δαφνοστεφανώνεται τσ’ αιώνες των αιώνω.
Της Άννας Σκανδαλάκη από τον Χάρακα Αρχανών Αστερουσίων, οι οποίες κατατέθηκαν με το ψευδώνυμο: «Αρισμαρόβιτσα»
◊ ◊ ◊
Σκληρή ’ταν και μακρόχρονη η αντίσταση στην Κρήτη
κι ήταν καιρούς η Λευτεριά στου μαχαιριού τη μύτη.
* * *
Ξύπνα Κανάρη κι η Τουρκιά με τσι δαιμόνους πράσσει
και στο Αιγαίο Πέλαγος ο νους τση κάνει στάση.
Της Αντωνίας Μηλογιαννάκη από τα Χανιά, οι οποίες
κατατέθηκαν με το ψευδώνυμο: «Ερημοπούλι»
◊ ◊ ◊
Τη δόξα και την αντρειά χώμα δεν τη σκεπάζει
Ήλιος ’πομένει πύρινος τση λευτεριάς και λιάζει.
Του Εμμανουήλ Μπρόκου από τη Νεάπολη Λασιθίου, η οποία
κατατέθηκε με το ψευδώνυμο: «Ο Ξεκορφίτης»
Μπροστάρηδες τση Ένωσης Κρήτης με την Ελλάδα,
ο Βενιζέλος ήτονε μ’ όλη του την ομάδα.
Του Γεωργίου Πλατανάκη από την Κάτω Ζάκρο Σητείας, η οποία
κατατέθηκε με το ψευδώνυμο: «Φούμης»
Στον διαγωνισμό κατατέθηκαν 122 μαντινάδες. Έπαινος απονέμεται σε περισσότερες από δέκα επειδή προέκυψαν ισοψηφίες.
Για την Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Ν. Λασιθίου και το περιοδικό «Αμάλθεια»
ο Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής
Ι. Σταμέλος