Ο γιατρός στο ΓΝΑΝ, Εντατικολόγος Αναισθησιολόγος Επιμελητής Α ΜΕΘ του ΓΝΑΝ Χάρης Τζανιδάκης το πρωί της Τετάρτης 5 Φεβ, μίλησε στην εκπομπή ΠΑΜΕ ΑΕΡΑ με τον Θάνο Κορομπύλια στον 104,4 για την κατάσταση που επικρατεί σε ότι αφορά τον κορωνοϊό. Πως να φερθούμε, τι πρέπει να κάνουμε και πως να αντιδράσουμε. Με ψυχραιμία παρουσίασε όλες τις κινήσεις μας αν προκύψει η όποια αδιαθεσία.
ακούστε εδώ
ο ίδιος κ. Τζανιδάκης γράφει:
Ο πανικός αποτελεί πάντα έναν κακό σύμβουλο σε κρίσιμες καταστάσεις.
Η σωστή ενημέρωση και η πρόληψη από την άλλη είναι ο ενδεικνυόμενος και αποτελεσματικότερος τρόπος αντιμετώπισης.
Nέος κορωνοϊος από την Kίνα (2019-nCoV)
Οι κορωνοϊοί (ή κορωναϊοί ή CoVs ) που προκαλούν λοίμωξη στον άνθρωπο είναι 7 γνωστοί μέχρι σήμερα (ονομάζονται έτσι γιατί εμφανίζεται γύρω τους εικόνα που μοιάζει με κορώνα).
ΟΙ ΑΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΟΡΩΝΟΪΟΙ
Οι 4 από τους 7 κορωνοϊούς προκαλούν ελαφρά ή μέτρια συμπτώματα στο ανώτερο αναπνευστικό (τα συμπτώματα είναι αυτά του κοινού κρυολογήματος και είναι πυρετός, κακουχία, ξηρός λαιμός, μύτη που τρέχει, βήχας, πονοκέφαλος).
Αυτοί μπορούν να προκαλέσουν επιπλέον πνευμονία ή βρογχίτιδα (πρωτογενή από τον ιό ή δευτεροπαθή από μικρόβιο), ιδίως σε ευάλωτες ομάδες, όπως ηλικιωμένους, μικρά παιδιά, ανθρώπους με καρδιακές ή αναπνευστικές παθήσεις και σε ανθρώπους με πρόβλημα στο ανοσοποιητικό σύστημα.
ΟΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΟΡΩΝΟΪΟΙ
Οι υπόλοιποι 3 κορωνοϊοί μπορεί να προκαλέσουν βαρειά πνευμονία και ίσως θάνατο από αυτήν.
Αυτοί είναι ο παλιός SARS, ο MERS και ο νέος κορωνοϊός από την Κίνα (2019-nCoV).
Αυτοί προκαλούν έντονα συμπτώματα του αναπνευστικού, όπως ψηλό πυρετό, βήχα και δύσπνοια, πόνους στο σώμα και συχνά πνευμονία και ίσως θάνατο.
Αυτοί οι κορωνοϊοί προήλθαν από ζώα (π.χ. καμήλες, γάτες, βοοειδή, χοιρινά, κοτόπουλα, νυχτερίδες, φίδια) μεταλλάχθηκαν και μεταδόθηκαν στον πρώτο άνθρωπο. Στη συνέχεια άρχισαν να μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο με τον ίδιο τρόπο όπως και ο ιός της γρίπης.
Ο κορωνοϊός SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome) εμφανίστηκε μεταξύ του 2002 και του 2004 και προκάλεσε 800 θανάτους παγκοσμίως.
Ο κορωνοϊός MERS (Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus) εμφανίστηκε στην αραβική χερσόνησο το 2012 και περίπου το 1/3 όσων τον παρουσιάζουν πεθαίνει.
Ο ΝΕΟΣ ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΙΝΑ
Ο νέος κορωνοϊός από την Κίνα (2019-nCoV) έχει μέχρι στιγμής (31/1/2020) εμφανιστεί σε περίπου 9 836 σε όλη τη γη (εργαστηριακά επιβεβαιωμένους) ανθρώπους.
Στην Κίνα είναι οι 9 723, όπου και προκάλεσε 213 θανάτους, σε λίγους ανθρώπους σε χώρες της άπω ανατολής και σε ελάχιστους σε άλλες χώρες (π.χ. 6 στις Η.Π.Α.).
Αυτός μπορεί να εμφανιστεί και με ελαφρότερα συμπτώματα και δεν παρουσιάζει μεγάλη θνητότητα (περίπου 1/46), όπως ο κορωνοϊός MERS (περίπου 1/3).
Τα συμπτώματα που προκαλεί είναι συμπτώματα του αναπνευστικού, όπως ψηλό πυρετό, (όμως σε μερικούς μπορεί να μην υπάρχει πυρετός, όπως π.χ. τους ηλικιωμένους) βήχα και δύσπνοια, πόνους στο σώμα και συχνά πνευμονία και ίσως θάνατο.
Δεν γνωρίζουμε ακόμη πόσο εύκολα μεταφέρεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, πάντως μεταφέρεται με σταγονίδια και σωματική επαφή.
Ο χρόνος από τη στιγμή της μόλυνσης μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων (χρόνος επώασης) είναι από 2 ως 14 μέρες.
ΠΡΟΛΗΨΗ
Δυστυχώς δεν υπάρχει εμβόλιο ούτε και αντι-ιικό φάρμακο για τον νέο κορωνοϊό από την Κίνα, οπότε ο καλύτερος τρόπος πρόληψης είναι η αποφυγή επαφής με μολυσμένο άνθρωπο.
Γενικά μέτρα υγιεινής περιλαμβάνουν συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα, αποφυγή επαφής άπλυτων χεριών με τα μάτια, το στόμα και τη μύτη, αποφυγή επαφής με ανθρώπους που έχουν εμπύρετο αναπνευστικό νόσημα.
Αν κάποιος παρουσιάζει εμπύρετο αναπνευστικό νόσημα, πρέπει να παραμείνει στο σπίτι, να καλύπτει με χαρτομάντιλα τη μύτη και το στόμα σε βήχα ή φτάρνισμα (και μετά να τα πετά στα σκουπίδια), να απολυμαίνει τα αντικείμενα που ακούμπησε κλπ.
Το Αμερικανικό CDC (Centers of Disease Control) και το Ελληνικό ΕΟΔΥ (πρώην ΚΕΕΛΠΝΟ) συνιστούν να αποφεύγονται όλα τα μη απαραίτητα ταξίδια στην Κίνα.
Προσωπική προστασία και περιορισμός της διασποράς των ιών
(Οι παρακάτω οδηγίες αναφέρονται σε όλους τους αναπνευστικούς ιούς.)
Οδηγίες για την προσωπική υγιεινή και τον περιορισμό της μετάδοσης
• Σκέπασε το στόμα σου και τη μύτη κατά το βήχα ή το φτάρνισμα με χαρτομάντηλο, πέταξε το στη συνέχεια στο καλάθι και πλύνε τα χέρια σου.
• Αν δεν έχεις χαρτομάντηλο μην χρησιμοποιείς την παλάμη σου, αλλά την έσω επιφάνεια του αγκώνα. Αν δεν το καταφέρεις, να πλύνεις τα χέρια σου.
• Πλύνε τα χέρια σου με σαπούνι το λιγότερο για 15’’ – 20’’ ή με ειδικό αλκοολούχο διάλυμα ή μαντηλάκια εμποτισμένα με αλκοόλη. Τρίψε τα χέρια σου έως ότου στεγνώσουν. Μην ξεπλένεις με νερό στη συνέχεια.
• Πλένε τα χέρια σου συχνά όταν ο ίδιος ή κάποιος με τον οποίο είσαι σε επαφή, είναι άρρωστος.
• Πλύνε τα χέρια σου πριν πιάσεις σκεύη φαγητού.
• Όταν είσαι εκτός σπιτιού σε περίοδο σοβαρών επιδημιών, έχε μαζί σου αντισηπτικά μαντηλάκια.
• Όταν τα χέρια σου δεν έχουν πλυθεί μην τα βάζεις στο στόμα, τη μύτη ή τα μάτια.
• Να έχεις καλή φυσική κατάσταση με ελαφρό φαγητό (φρούτα, σαλάτες), άσκηση και επαρκή ύπνο.
• Σε περίοδο σοβαρών επιδημιών, εσείς και τα παιδιά σας, να αποφεύγετε τις περιττές κοινωνικές συναναστροφές
• Δίδαξε στο παιδί σου τους παραπάνω τρόπους υγιεινής και προστασίας, για να τους εφαρμόζει στο σχολείο και οπουδήποτε εκτός σπιτιού
Καθαρισμός και αποστείρωση αντικειμένων στο σπίτι και στο σχολείο
• Διάβασε με προσοχή τις οδηγίες χρήσης για ότι χρησιμοποιείς για προσωπική προστασία ή για προστασία των άλλων (καθαριστικά, αντισηπτικά)
• Μην αναμειγνύεις καθαριστικά και αντισηπτικά. Συχνά είναι επικίνδυνοι συνδυασμοί (π.χ. χλώριο με αμμωνία).
• Καθάριζε και αποστείρωνε τις λείες επιφάνειες κοινής χρήσης (τραπέζια, καρέκλες, κουζίνα, τηλέφωνο) με προϊόντα του εμπορίου που παίζουν διπλό ρόλο, καθαρισμού και αποστείρωσης. Φρόντιζε ώστε οι επιφάνειες αυτές να είναι στεγνές πριν καθαριστούν
• Αν δεν έχεις προϊόντα εμπορίου μπορείς να χρησιμοποιήσεις μία κουταλιά της σούπας διάλυμα χλωρίνης σε 1 lit νερό. Να φοράς γάντια για την προστασία των χεριών. Αφού δράσει το διάλυμα του χλωρίου για 5’-8’ να ξεπλύνεις την επιφάνεια με νερό.
• Καθάριζε με αλκοολούχα μαντηλάκια πόμολα, τηλέφωνο, χερούλι ψυγείου και φούρνου μικροκυμάτων, το ποντίκι του υπολογιστή και ότι άλλο χρησιμοποιείται και από άλλους.
• Τοποθέτησε 1- 2 καλάθια αχρήστων σε θέσεις που να διευκολύνουν όλους για να ρίχνουν τα χαρτομάντηλα ή άλλα μολυσμένα αντικείμενα. Μην βάζεις μέσα εκεί τα χέρια σου και μετά το άδειασμα πλύνε τα χέρια σου.
Μέτρα για την προστασία μαθητών, δασκάλων και λοιπού προσωπικού σταθμών, νηπιαγωγείων, σχολείων.
(Τα μέτρα αυτά απευθύνονται στην καθημερινότητα κάθε σχολείου και όχι μόνο σε περίοδο επιδημίας γρίπης.)
• Εκπαίδευση μαθητών, δασκάλων και λοιπού προσωπικού σε όλες τις συνθήκες υγιεινής και προστασίας που αναφέρθηκαν παραπάνω. Το σχολείο αποτελεί συνέχεια του σπιτιού, περικλείει όμως περισσότερους κινδύνους ένεκα της παρουσίας μεγαλύτερου πληθυσμού ανθρώπων στον ίδιο χώρο. Παράλληλα δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει ποιος είναι άρρωστος και ποιος όχι και κυρίως ποιος βρίσκεται σε περίοδο που μεταδίδει χωρίς ακόμη να έχει εκδηλώσει νόσο.
• Έχετε πολλούς και καθαρούς λουτήρες για το συνεχές πλύσιμο των χεριών με σαπούνι ή με δοχεία αλκοολούχου διαλύματος που είναι στηριγμένα στον τοίχο.
• Μην αφήνετε τους μαθητές να μοιράζονται τα προσωπικά τους είδη, πολύ περισσότερο να δοκιμάζουν από το φαγητό των άλλων, να πίνουν νερό από κοινό ποτήρι κ.λ.π.
• Καθαρίζετε συχνά με αλκοολούχα διαλύματα ή χλωρίνη, πόμολα, θρανία, γραφεία, καθίσματα, χερούλια του σχολικού λεωφορείου και γενικά επιφάνειες που ακουμπούν πολλά άτομα.
• Σε παιδικούς σταθμούς και νηπιαγωγεία τα παιχνίδια να είναι πλαστικά ή ξύλινα με λείες επιφάνειες και ανεξίτηλα χρώματα για το εύκολο καθάρισμα και αποστείρωση.
• Μην χρησιμοποιείτε πάνινα ή τριχωτά παιχνίδια που δεν αποστειρώνονται εύκολα και μην επιτρέπετε στα παιδιά να ανταλλάσσουν παιχνίδια, πιπίλες, μπιμπερόν κ.ά.
• Αν δεν μπορείτε να στείλετε άμεσα στο σπίτι του ένα άρρωστο παιδί, απομονώστε το έως ότου απομακρυνθεί.
• Μην επιτρέπετε σε εκπαιδευτικούς και στο λοιπό προσωπικό να έρχονται άρρωστοι στη δουλειά και μην παραλαμβάνετε παιδιά που είναι γνωστό ότι είναι άρρωστα.
• Να είσαστε σε συνεχή επικοινωνία με τους γονείς των μαθητών.
• Αν είναι εφικτό αραιώστε τον πληθυσμό των μαθητών σε κάθε τάξη, σε περιόδους επιδημίας και απομακρύνετε τα παιδιά μεταξύ τους κατά την ώρα του μαθήματος
.
Γενικά μέτρα προστασίας
(περίοδοι έξαρσης επιδημιών)
• Μην κάνετε άσκοπες μετακινήσεις με τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
• Αποφεύγετε τις κοινωνικές εκδηλώσεις, όπου συγκεντρώνονται πολλά άτομα, στο μέτρο του δυνατού, καθώς και την παρακολούθηση παραστάσεων σε κλειστό χώρο.
• Σε κοινόχρηστους χώρους όπου δεν έχετε τη δυνατότητα να πλύνετε τα χέρια σας, αποφεύγετε να πιάνετε τα πόμολα, αλυσίδες ή κορδόνια που διευκολύνουν την τήρηση σειράς αναμονής σε υπηρεσίες και τράπεζες, λαβές λεωφορείων και ότι άλλο είναι δυνατό να αποφύγετε. Τα χάρτινα και περισσότερο τα μεταλλικά νομίσματα, μπορεί να είναι μολυσμένα, ιδιαίτερα τη στιγμή που τα παίρνετε.
Σημείωση: Πιθανόν όλες αυτές οι οδηγίες που είναι δοσμένες από διεθνείς επιστημονικούς οργανισμούς, να μοιάζουν σχολική ύλη που πρέπει να αποστηθίσετε. Δεν είναι έτσι. Όλα στηρίζονται στην απλή λογική, αρκεί να θυμόμαστε ότι οι αναπνευστικοί ιοί μεταδίδονται με τα σταγονίδια και τα χέρια.
Οδηγίες προς τις έγκυες γυναίκες αναφορικά με τη γρίπη
Γνωρίζουμε ότι οι έγκυες γυναίκες ανήκουν στον πληθυσμό υψηλού κινδύνου για την εποχική γρίπη. Μπορεί ευκολότερα να εμφανίσουν πνευμονία ως επιπλοκή, καθώς επίσης μπορεί να έχουν πρόωρο τοκετό.
Για τους παραπάνω λόγους οι έγκυες γυναίκες πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές όταν εκτίθενται σε κίνδυνο και να εφαρμόζουν με μεγαλύτερη προσήλωση τα μέτρα υγιεινής που αναφέρθηκαν παραπάνω.
Τα συμπτώματα της γρίπης είναι τα ίδια με του υπόλοιπου πληθυσμού και συνεπώς επί υποψίας γρίπης οι έγκυες πρέπει να απευθύνονται στον γιατρό τους άμεσα. Σε αντίθεση με τον υπόλοιπο πληθυσμό η έγκυος γυναίκα πρέπει να απευθύνεται στο γιατρό της ακόμα και στην περίπτωση που είχε επαφή με άρρωστο.
Σε περίπτωση που η έγκυος νοσεί από γρίπη:
• Αντιμετωπίζει τον πυρετό με παρακεταμόλη.
• Παραμένει στο σπίτι και αναπληρώνει τα υγρά που τυχόν χάνει.
• Ο γιατρός μπορεί να αποφασίσει να χορηγήσει φάρμακα (Tamiflu –Relenza) με στόχο να μειωθεί η διάρκεια της νόσου, να μειωθεί η κυκλοφορία του ιού στο σώμα της, να αισθανθεί καλύτερα και να έχει ηπιότερα συμπτώματα.
• Η διάρκεια της θεραπείας είναι 5 ημέρες και το κρίσιμο σημείο είναι να ξεκινήσει η θεραπεία το συντομότερο δυνατό και όχι πέραν των 48 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων.
• Τα παραπάνω φάρμακα μπορεί να χορηγηθούν και για πρόληψη νόσου όπου η θεραπεία προφύλαξης διαρκεί 10 ημέρες.
• Δεν υπάρχουν πολλά επιστημονικά δεδομένα για τις παρενέργειες αυτών των φαρμάκων στην έγκυο και το έμβρυο, δεν έχουν όμως μέχρι στιγμή περιγραφεί σοβαρές παρενέργειες
Πότε θα ζητήσει η έγκυος άμεση βοήθεια;
• Όταν αισθανθεί δυσκολία στην αναπνοή ή εμφανίζει ταχύπνοια.
• Πόνο και πίεση στο θώρακα ή την κοιλιά.
• Ζάλη ή ίλιγγο.
• Συγχυτικά φαινόμενα.
• Επίμονους εμέτους.
• Υψηλό πυρετό που δεν υπακούει στην αντιπυρετική αγωγή.
Μπορεί να θηλάσει το νεογνό ή το βρέφος μία μητέρα με γρίπη;
• Η γρίπη είναι πολύ σοβαρή αρρώστια για ένα μικρό μωρό.
• Τα βρέφη που θηλάζουν νοσούν λιγότερο σοβαρά σε σύγκριση με αυτά που παίρνουν τροποποιημένο γάλα αγελάδας.
• Το μητρικό γάλα ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα του βρέφους.
• Μη σταματήσετε να θηλάζετε αν έχετε γρίπη, αντίθετα θηλάζετε συχνότερα.
• Πάρτε όμως όσο μπορείτε περισσότερα μέτρα προφύλαξης για να μην του μεταδώσετε τη γρίπη (μάσκα, καθαρά χέρια) και ακόμη μπορείτε να βγάζετε το γάλα με θήλαστρο.
• Αν παίρνετε φάρμακα για τη γρίπη (Tamiflu, Relenza), μην σταματήσετε να θηλάζετε. Δεν βλάπτεται το βρέφος από τα φάρμακα.
• Πρέπει πάντοτε να θυμόσαστε ότι για ελάχιστους ιούς διαθέτουμε φάρμακα και συνεπώς, η πρόληψη και η αποφυγή της μόλυνσης αποτελούν τον καλύτερο τρόπο προστασίας.