Τον πήχη της ανάπτυξης στο 2% για το 2018 χαμηλώνει ο ΟΟΣΑ στην έκθεσή του για την Ελλάδα που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα (έναντι 2,3% των αναθεωρημένων προβλέψεων του ΥΠΟΙΚ). Στην ίδια έκθεση ο Οργανισμός κρούει τον κώδωνα για την τελευταία θέση που έχει η Ελλάδα στο επιχειρηματικό περιβάλλον παρά τις μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει.
Ο Οργανισμός ζητά περαιτέρω μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό αλλά και στο φορολογικό σύστημα με κατάργηση απαλλαγών και εξαιρέσεων στον ΦΠΑ και όχι μόνο. Κρατά επίσης μικρό “καλάθι” παρεμβάσεων στο χρέος στο σενάριο βιωσιμότητας που παραθέτει και το στηρίζει κυρίως σε ένα πρόσθετο πακέτο μεταρρυθμίσεων (θεωρώντας δεδομένο ότι η Ελλάδα θα κάνει πράξη όσα έχει ήδη συμφωνήσει με τους δανειστές).
Βλέπει επίσης ότι θα υπάρξει επίτευξη των στόχων περί πρωτογενών πλεονασμάτων το 2018-2019. Αλλά εκτιμά ότι θα παραμείνουν τα υψηλά πλεονάσματα, στο 2,2% του ΑΕΠ, έως το 2060.
Νέες παρεμβάσεις στο συνταξιοδοτικό, κατάργηση φοροαπαλλαγών
Ο ΟΟΣΑ επισημαίνει ότι ενώ οι φορολογικοί συντελεστές είναι υψηλοί, η απόδοση των φόρων και τα φορολογικά έσοδα είναι χαμηλά, ειδικά στο πεδίο του ΦΠΑ: η Ελλάδα κατατάσσεται στην τρίτη θέση από το τέλος σε εισπραξιμότητα, μετά το Μεξικό και την Ιταλία. Κάνει λόγο για ένα φορολογικό σύστημα το οποίο είναι περίπλοκο και αποθαρρύνει την προσαρμογή, ενώ ταυτόχρονα ενθαρρύνει τον άτυπο τομέα της οικονομίας και μειώνει τα έσοδα.
Συστήνει επίσης να αυξηθεί η αποδοτικότητα των δημοσίων δαπανών με συνεχόμενες επισκοπήσεις αλλά και να υπάρξει αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα, ενώ καταγράφει το δημοσιονομικό όφελος μιας σειράς από μεταρρυθμίσεις τις οποίες και προτείνει.
Σε αυτές περιλαμβάνονται η κατάργηση διαφόρων εξαιρέσεων στον ΦΠΑ αλλά και σε άλλα πεδία φορολογικών εκπτώσεων-απαλλαγών. Προτείνει και την ενοποίηση των διαφορών προγραμμάτων κοινωνικής ασφάλισης και επιδομάτων, την ενίσχυση των έργων πολιτικών απασχόλησης, αλλά και παρεμβάσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Σε ειδικό πίνακα αναφέρει στο φορολογικό πεδίο ότι πρέπει να περιοριστούν οι εξαιρέσεις/απαλλαγές στον ΦΠΑ και να αυξηθεί η εισπραξιμότητά του. Επίσης αναφέρει ότι πρέπει η Ελλάδα να προχωρήσει σε μείωση των εναπομεινασών φορολογικών απαλλαγών, φέροντας ως παράδειγμα την φορολογία στα καύσιμα και αυτή που επιβάλλεται επί των κερδών εταιρειών.
Πόσο ΑΕΠ θα “κερδίσει” η Ελλάδα από τις νέες μεταρρυθμίσεις- Το δημόσιο φέρνει τα πιο πολλά οφέλη
Όσον αφορά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και την επίπτωση τους στην οικονομική ανάπτυξη ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι η πιο ισχυρή “ένεση” θα δοθεί από την αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα. Εκτιμά συγκεκριμένα ότι αν υλοποιηθούν οι μεταρρυθμίσεις στο δημόσιο (αυτές που έχουν ήδη θεσμοθετηθεί ή δρομολογούνται), τότε το ΑΕΠ θα επιταχυνθεί περαιτέρω κατά 15% περίπου έως το 2060. Αν υπάρξουν πρόσθετες μεταρρυθμίσεις στο δημόσιο, τότε η επιτάχυνση του ΑΕΠ θα είναι της τάξης του 25%.
Πολύ μεγάλη θα είναι η ενίσχυση του ΑΕΠ και σε σχέση με το συνταξιοδοτικό. Αν επιτευχθεί η αύξηση του πραγματικού ορίου συνταξιοδότησης κατά 3 έτη (το οποίο δρομολογείται από τις μεταρρυθμίσεις που ήδη έχουν αποφασιστεί) θα προσφέρει 7,5% επιπλέον μονάδες ΑΕΠ. Ωστόσο εκτιμά και ότι αν με πρόσθετες μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό, το πραγματικό όριο αυξηθεί κατά 4 έτη, τότε το επιπρόσθετο ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 4%…
Ο ΟΟΣΑ ζητεί κατάργηση φοροαπαλλαγών και νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση
Τελευταία η Ελλάδα στον δείκτη της παγκόσμιας Τράπεζας για το επιχειρηματικό περιβάλλον
Ο ΟΟΣΑ επισημαίνει ότι οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις βελτίωσαν το επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα αλλά αυτό παραμένει φτωχό. Παραθέτει διάγραμμα στο οποίο η Ελλάδα κατατάσσεται στην τελευταία θέση ανάμεσα στα κράτη-μέλη του Οργανισμού (που εξετάζονται) αναφορικά με την διευκόλυνση που παρέχει η χώρα στον επιχειρηματικό τομέα. Δείχνει ότι και το 2018 η παγκόσμια κατάταξη με βάση το Doing Business Report της Παγκόσμιας Τράπεζας βρίσκει την Ελλάδα στην τελευταία θέση (μεταξύ της ομάδας κρατών που εξετάζει ΟΟΣΑ).
Στην παρούσα μελέτη επισημαίνει επίσης ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο στην αγορά προϊόντων ναι μεν έχει βελτιωθεί αλλά παραμένει πολύ πιο δύσκολο (σε εμπόδια) από το μέσο όρο των κρατών που εξετάζει. Συγκεκριμένα, σημειώνει ότι βρίσκεται στην πέμπτη χειρότερη θέση (μετά την Τουρκία, το Ισραήλ, το Μεξικό και την Κορέα). Πολύ χαμηλή είναι η κατάταξη της Ελλάδος (η τρίτη από το τέλος) και αναφορικά με τις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις, αν και αναφέρεται σε ένα θεσμικό πλαίσιο καλύτερο σε σχέση με άλλα κράτη.
Επαναλαμβάνει τα διαγράμματα που περιλαμβάνονται και σε προηγούμενες μελέτες του αναφορικά με τις εταιρείες “ζόμπι” που υπάρχουν στην Ελλάδα, δηλαδή εταιρείες οι οποίες έχουν χαμηλές πιθανότητες βιωσιμότητας (και έχουν εγκλωβισμένα κεφάλαια). Αναφέρει ότι είναι οι υψηλότερες μεταξύ των κρατών που εξετάζονται (με δεύτερη χώρα την Ιταλία και 3η την Ισπανία).
Ωστόσο, καταγράφει βελτίωση στο τραπεζικό σύστημα και γενικότερα στη νομοθεσία για τα κόκκινα δάνεια και το πτωχευτικό δίκαιο.
Τα σενάρια βιωσιμότητα χρέους
Ο ΟΟΣΑ βλέπει πρωτογενή πλεονάσματα στο 2,2% του ΑΕΠ από το 2023 έως το 2060 στο σενάριο βιωσιμότητας του χρέους το οποίο παραθέτει. Το ίδιο σενάριο βασίζεται σε ρυθμό ανάπτυξης ο οποίος θα επιβραδυνθεί μετά το 2026: θα υποχωρήσει σε επίπεδα στο 1,8% το 2030 και σε επίπεδα κάτω του 1% στη συνέχεια αν δεν επεκταθεί το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων.
Στο σενάριο ενός εντατικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων (πέραν αυτών που έχουν συμφωνηθεί) ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα διατηρηθεί σε ελαφρά υψηλότερα επίπεδα τα επόμενα χρόνια: στο 2,3% το 2030, στο 1,8% το 2040, στο 1,3% το 2050 και στο 1,2% το 2060.
Στο βασικό σενάριο (που προβλέπει την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που έχουν γίνει χωρίς παρεμβάσεις στο χρέος), το χρέος της Ελλάδος θα αρχίσει να αυξάνεται ξανά τις επόμενες δεκαετίες για να φτάσει στο 140% του ΑΕΠ το 2060. Στο σενάριο που διενεργηθούν περαιτέρω μεταρρυθμίσεις θα υποχωρήσει προς το 100% του ΑΕΠ, ενώ στο σενάριο που υπάρξουν και περαιτέρω μεταρρυθμίσεις και υλοποιηθούν όλες οι παρεμβάσεις του χρέους τότε θα υποχωρήσει στο φάσμα του 60% του ΑΕΠ έως το 2060.
Υπάρχουν δύο σενάρια παρεμβάσεων στο χρέος εκ των οποίων το ένα αναφέρεται απλά στη διατήρηση σταθερών επιτοκίων των δανείων στο 2% από το 2020, ενώ το δεύτερο (σχετικά ευρύτερο) σενάριο περιλαμβάνει και παρεμβάσεις/επέκταση στο χρόνο αποπληρωμής του δανείου του EFSF (2ο δάνειο).
Στο 2% το ΑΕΠ φέτος
Στο μακροοικονομικό πεδίο, ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί φέτος κατά 2% έναντι εκτίμησης 2,3% του οικονομικού επιτελείου. Το 2019 ο ρυθμός αύξησης υπολογίζεται στο 2,3%. Βασική αιτία, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, είναι η πολύ χαμηλή αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης (κατά 0,4% φέτος). Βραδύτερη σε σχέση με το 2017 αναμένεται και η αύξηση των επενδύσεων (κατά 7,9% έναντι 9,7% πέρυσι).
Στο δημοσιονομικό πεδίο αναμένεται πάντως υπέρβαση του στόχου του Πρωτογενούς Πλεονάσματος και τα επόμενα χρόνια. Υπολογίζει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα σε Εθνικολογιστικούς όρους (οι οποίοι όπως αναφέρει έχουν απόκλιση της τάξης του 0,2% του ΑΕΠ από αυτές από του μνημονίου) θα φτάσει στο 4% του ΑΕΠ το 2018 και στο 3,6% του ΑΕΠ το 2019, έναντι 3,7% του ΑΕΠ το 2017. Εκτιμά ότι θα υπάρξει αποκλιμάκωση χρέους φέτος και τον επόμενο χρόνο (εν αντιθέσει με το ΔΝΤ το οποίο στις τελευταίες του εκτιμήσεις έκανε λόγο για έκρηξη χρέους κατά 10% του ΑΕΠ φέτος (σ.σ. συνυπολογίζοντας τις δόσεις που εκτιμούσε ότι θα λάβει η Ελλάδα από τους δανειστές…).
Μέγας κίνδυνος η μεταρρυθμιστική κόπωση
Τα υψηλά επίπεδα δημόσιου χρέους και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια καθιστούν τις οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας ιδιαίτερα ευαίσθητες σε τυχόν αποκλίσεις στην ασκούμενη πολιτική, αναφέρει ο ΟΟΣΑ. Στους “ελληνικούς” κινδύνους περιλαμβάνει μία μεταρρυθμιστική κόπωση, αλλά και τις επιπτώσεις που θα έχει μία επιβράδυνση της ανάπτυξης και μία διατήρηση του χρέους σε υψηλά επίπεδα. Επίσης ειδικό βάρος έχει ως “εξωγενής” κίνδυνος το μεταναστευτικό.
Αναλυτικά ο ΟΟΣΑ καταγράφει μία σειρά από κινδύνους αλλά και ευκαιρίες ταχύτερης εξόδου από την κρίση:
* Μία βραδύτερη πρόοδος στην αντιμετώπιση των NPLs από την αναμενόμενη θα μπορούσε να μειώσει την εμπιστοσύνη και τις επενδύσεις.
* Ένα εξωγενές σοκ στο κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος στήριξης τον Αύγουστο του 2018 θα μπορούσε να συμπιέσει τα δημόσια οικονομικά και την εμπιστοσύνη, να επιβραδύνει την ανάπτυξη.
* Μία επιβράδυνση της ανάπτυξης των εμπορικών εταίρων ή ένα “άτσαλο” Brexit θα μπορούσε να μειώσει την εμπιστοσύνη και να οδηγήσει σε χαμηλότερες εξαγωγές.
* Η πρόσθετη αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους θα μείωνε τις ευπάθειες και θα επιτάχυνε την πρόσβαση της χώρας στη χρηματοδότηση.
* Η μεγαλύτερη πρόοδος στο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων θα αυξήσει την παραγωγικότητα, τις επενδύσεις και τις εξαγωγές ταχύτερα από ό, τι προβλέπεται.
* Η ταχύτερη ανάκαμψη των κύριων εμπορικών εταίρων θα ενίσχυε περαιτέρω τις εξαγωγές.
Οι συστάσεις του ΟΟΣΑ για συλλογικές διαπραγματεύσεις, κατώτατο μισθό
Ο Οργανισμός προχώρησε σε αποτίμηση της προόδου σε κάθε πεδίο αλλά και στη διατύπωση συστάσεων για πολιτικές παρεμβάσεις. Αναλυτικά αναφέρει μεταξύ άλλων ότι:
1. Η οικονομική ανάκαμψη ενισχύεται και οι μεταρρυθμίσεις προχωρούν. Ωστόσο, η φτώχεια και η ανισότητα εξακολουθούν να είναι υψηλές, οι μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης είναι μέτριες και η δημόσια διοίκηση εξακολουθεί να είναι αναποτελεσματική.
Συστήνει: Να διατηρηθεί η δυναμική των μεταρρυθμίσεων, να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης και να συνεχιστεί η καταπολέμηση της διαφθοράς.
2. Η δημοσιονομική εξυγίανση έχει οδηγήσει σε μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα, πολύ πάνω από τους δημοσιονομικούς στόχους, ενισχύοντας τη δημοσιονομική αξιοπιστία. Η είσπραξη φόρων έχει βελτιωθεί. Ωστόσο, ο “ανεπίσημος” τομέας της οικονομίας εξακολουθεί να είναι υψηλός και το φορολογικό σύστημα βασίζεται σε υψηλούς φόρους και περιορισμένη φορολογική βάση (κυρίως λόγω της φοροδιαφυγής), εμποδίζοντας την ανάπτυξη. Το δημόσιο χρέος παραμένει υψηλό και αποτελεί πηγή ευπάθειας που πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Συστήνει: Διατήρηση πλεονασμάτων και αναδιάρθρωση του χρέους η οποία επισημαίνει ότι απαιτείται. Μείωση της φοροδιαφυγής με επέκταση στοχοθετημένων φορολογικών ελέγχων και ενίσχυση των κινήτρων για εθελοντική φορολογική συμμόρφωση. Επέκταση ηλεκτρονικών συναλλαγών για όλους τους αυτοαπασχολούμενους. Τακτικές επισκοπήσεις δαπανών.
3. Το πλαίσιο διακυβέρνησης των τραπεζών βελτιώθηκε αλλά οι νέες πρακτικές τραπεζικής διακυβέρνησης πρέπει να εδραιωθούν. Τα NPLs αν και μειώνονται, παραμένουν υψηλά.
Συστήνει: Συνέχιση της εναρμόνισης των προτύπων διακυβέρνησης των τραπεζών με τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές. Να εναρμονιστούν τα φορολογικά κίνητρα για τη διάθεση των μη εξυπηρετούμενων δανείων με εκείνα της προηγούμενης νομοθεσίας. Να εφαρμοσθεί πλήρως ο εξωδικαστικός και οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί.
4. Η φτώχεια έχει αυξηθεί δραματικά, τα κοινωνικά προγράμματα είναι ανεπαρκή.
Συστήνει: Ανακατανομή πόρων και αύξηση δαπανών, περαιτέρω εξορθολογισμός των υπόλοιπων μη στοχοθετημένων προγραμμάτων.
5. Οι συλλογικές συμβάσεις έχουν ανασταλεί και οι μισθοί είναι τώρα ανταγωνιστικοί. Ωστόσο πολλοί εργαζόμενοι εξακολουθούν να λαμβάνουν κάτω από τον ελάχιστο μισθό, λόγω συμβάσεων μερικής απασχόλησης.
Συστήνει: Να θεσπιστούν οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις που καλύπτουν ευρύ φάσμα των συνθηκών εργασίας χωρίς αυτόματες επεκτάσεις. Να διασφαλιστεί ότι οι συλλογικές συμβάσεις είναι επαρκώς ευέλικτες ώστε να μπορούν να προσαρμόζονται σε συγκεκριμένες συνθήκες.
6. Ο ελάχιστος μισθός στον ιδιωτικό τομέα είναι ελαφρώς χαμηλότερος από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ.
Συστήνει: Δημιουργία επιτροπής κοινωνικών εταίρων και ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων που θα αποφανθούν και θα συστήσουν για προσαρμογές στον κατώτατο μισθό.
7. Οι μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων σε συγκεκριμένους τομείς έχουν σημειώσει πρόοδο, αλλά οι ανεπάρκειες της δημόσιας διοίκησης καθώς και η υπερβολική γραφειοκρατία εξακολουθούν να εμποδίζουν το επιχειρηματικό περιβάλλον.
Συστήνει: Απλοποίηση των αξιολογήσεων των κανονιστικών επιπτώσεων και δημιουργία δικτύου δημοσίων υπαλλήλων με εμπειρία σε θέματα ποιότητας κανονιστικών ρυθμίσεων.
8. Το “Υπερταμείο” είναι λειτουργικό, αλλά η στρατηγική διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί πλήρως. Το κτηματολόγιο έχει νομοθετηθεί, αλλά δεν είναι πλήρες και, μαζί με άλλα διοικητικά εμπόδια, παρεμποδίζει το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων.
Συστήνει: Ολοκλήρωση και εφαρμογή της στρατηγικής διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων του κράτους και σύνδεση με το πρόγραμμα ιδιωτικοποίησης. Ολοκλήρωση του κτηματολογίου.
9. Οι διαδικασίες περί πτώχευσης είναι αργές και σύνθετες, λόγω των μεταρρυθμίσεων που δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί και ενός αργού δικαστικού συστήματος.
Συστήνει: Την πλήρη εφαρμογή των νομοθετικών μεταρρυθμίσεων περί αφερεγγυότητας. Να διασφαλιστεί ότι ένας ικανός αριθμός καλά καταρτισμένων επαγγελματιών θα καταστεί ενεργός σύντομα.
in ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ