in ,

Το έθιμο της καύσης του Ιούδα στη λίμνη του Αγίου Νικολάου και η ιστορία του.

Ένα από τα κορυφαία πασχαλινά έθιμα της χώρας μας, η καύση του Ιούδα στη Λίμνη Βουλισμένη, έχουμε την τύχη να διαδραματίζεται στην πόλη μας, τον Άγιο Νικόλαο. Είναι ένα μοναδικό και πρωτοποριακό υπερθέαμα που αποτελεί σημείο αναφοράς των δημοτών και πόλο έλξης πολλών επισκεπτών, σηματοδοτώντας την έναρξη της τουριστικής περιόδου.

Κάνοντας μια σύντομη ιστορική αναδρομή, δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε την ιδιαίτερη πορεία του εθίμου στο χρόνο και την εξέλιξή του. Μέχρι και το 1976 η καύση του Ιούδα ετελείτο, όπως και σε άλλες περιοχές της χώρας, μετά την Ανάσταση, στο δρόμο   από νεαρούς κατοίκους της πόλης. Ο άρτι αφιχθείς στη γενέτειρά του από τις σπουδές του στο εξωτερικό, γνωστός αρχιτέκτονας και επιχειρηματίας, Νικόλαος Βαρκαράκης, θέλοντας να συμβάλει στην ανάδειξη του εθίμου αλλά και του τόπου του με ένα καλαίσθητο τρόπο, συνέλαβε την ιδέα της καύσης του Ιούδα μέσα στη λίμνη του Αγίου Νικολάου. Ανέλαβε, λοιπόν, με την σύμφωνη γνώμη των τοπικών αρχών, να υλοποιήσει την ιδέα του με δικά του έξοδα και πολύ προσωπική δουλειά, σεβόμενος απόλυτα το περιβάλλοντα χώρο, το φυσικό τοπίο αλλά και την κατανυκτική λειτουργία της Αναστάσεως.

Το Πάσχα του 1977 τελέστηκε για πρώτη φορά η καύση του Ιούδα μέσα στη λίμνη. Μια αυτοσχέδια πλωτή σχεδία αποτελούμενη κυρίως από ξύλα, με την αγχόνη από την οποία κρέμονταν το ομοίωμα του Ιούδα, βρισκόταν μέσα στη λίμνη στο ύψος της Γέφυρας. Οι ιερείς  δύο ενοριών της πόλης, τόσο της Αγίας Τριάδας, όσο και του Αγίου Γεωργίου δέχτηκαν, μετά από πολλές προσπάθειες και  προτροπές, την καινοτόμο ιδέα του νεαρού τότε αρχιτέκτονα. Διακρίνοντας σε αυτόν το πάθος της προσπάθειας του για ένα καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα, ακολούθησαν τις οδηγίες του προκειμένου να τελέσουν την Ανάσταση έξω από το χώρο της εκκλησίας τους και να προσέλθουν στη λίμνη πεζοί για το «Χριστός Ανέστη». Πολύς κόσμος προσήλθε εκείνη τη χρονιά γύρω από τη λίμνη για να απολαύσει το έθιμο της καύσης που τελούνταν για πρώτη φορά μέσα στο νερό. Ένας βαρκάρης κρατώντας μια δάδα αναμμένη με το Άγιο Φως, πλησίασε με τη βάρκα του την σχεδία και έβαλε φωτιά στο σκιάχτρο που αναπαριστούσε τον Ιούδα, ενώ πρόσκοπες μέσα σε βάρκες επέβλεπαν για την ασφάλεια και την εξέλιξη της φωτιάς. Η φιλαρμονική του Δήμου προσήλθε στο χώρο της καύσης με τους ιερείς του Ι.Ν. του Αγίου Γεωργίου και αποχώρησε με τους ιερείς του Ι.Ν.  της Αγίας Τριάδας. Ο κόσμος από την πρώτη στιγμή αγκάλιασε την νέα αυτή μορφή του εθίμου και, ενώ βρισκόταν στα  αρχικά στάδια, φαινόταν άκρως εντυπωσιακό και απόλυτα εναρμονισμένο με το φυσικό τοπίο της λίμνης.

Την επόμενη χρονιά, το Πάσχα του 1978, ο γνωστός και ευρηματικός αρχιτέκτονας έδωσε την τελική μορφή του εθίμου που τηρείται μέχρι και σήμερα. Κύριος σκοπός του ήταν η ασφάλεια του κόσμου τόσο κατά τη διάρκεια της αφής, όσο και κατά την εξέλιξη της φωτιάς μέσα στο νερό, ενώ το κεντρικό στήσιμο της σχεδίας καταμεσής της λίμνης θα προσέλκυε περισσότερο κόσμο περιμετρικά της λίμνης. Ο ιδιαίτερος και πρωτοποριακός τρόπος αφής με φωτιά που κατευθύνεται από το την κορυφή του υψώματος της λίμνης και καταλήγει στην πλωτή σχεδία που είναι δεμένη με σχοινιά προκειμένου να παραμένει σε σταθερό σημείο στο κέντρο της λίμνης, επισφραγίζει ένα φαντασμαγορικό αποτέλεσμα. Πηγή έμπνευσης του αρχιτέκτονα και στόχος στην μαγεία του μυστηριακού κλίματος που ήθελε εξαρχής να δημιουργήσει, υπήρξε η αμφιθεατρικότητα του φυσικού τοπίου της λίμνης, ο αντικατοπτρισμός των αναμένων κεριών και η αντανάκλαση του φωτός τους μέσα στο υδάτινο στοιχείο.

Με το πέρασμα των χρόνων το έθιμο έγινε θεσμός για την πόλη μας. Ο Δήμος του Αγίου Νικολάου αναλαμβάνει εδώ και πολλά χρόνια την προετοιμασία  της καύσης, αλλά ο εμπνευστής της ιδέας αυτής παραμένει κρυφός πρωτεργάτης και μεταλαμπαδευτής  του  Άγιου Φωτός από την κορυφή του βράχου, που υψώνεται πάνω από τη λίμνη, προκειμένου να το μετατρέψει σ’ ένα φαντασμαγορικό υπερθέαμα. Τις τεχνικές της καύσης, που μόνο αυτός γνωρίζει, μαθαίνει τα τελευταία χρόνια στον γιο του,  Γιάννη,  προκειμένου το έθιμο να περάσει και στην επόμενη γενιά.

fonien.gr - Η Ανάσταση στη λίμνη του Αγίου Νικολάου - Greek Easter in Agios Nikolaos (15-4-2017)

Εβελίνα Βασιλάκη

Δικηγόρος