Εξαφάνιση επαγγέλματος του ψαρά.
Σας γνωρίζουμε τις επιπτώσεις από την εμφάνιση του λαγοκέφαλου στη θαλάσσια περιοχή της Νοτιοανατολικής Κρήτης, σύμφωνα με τη συλλογή στοιχείων από τα αλιευτικά σκάφη του νομού μας, την οποία ανέλαβε ο Αντιπλοίαρχος Λ.Σ ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ Σπύρος.
Περιγραφή της πραγματικότητας.
Α) Οι ζημιές στα αλιευτικά εργαλεία (δίχτυα-παραγάδια) είναι πολύ μεγάλες. Όχι μόνο σκίζουν τα δίχτυα, μασώντας τα ψάρια που έχουν πιαστεί αλλά δαγκώνουν τα καζίλια και τις καλούμες τους, καταστρέφοντας τα. Στα παραγάδια χειρότερα, πριν προλάβει να ψαρέψει ο ψαράς, αμέσως τρώνε τα δολώματα κόβοντας τα παράμαλλα ή τα αγκίστρια. Αποτέλεσμα είναι να μην αλιεύονται καθόλου εμπορεύσιμα ψάρια και να υπάρχουν μόνο ζημιές. Πως θα βγάλουμε το μεροκάματο;
Β) Φέτος οι ποσότητες των κεφαλόποδων, των αφρόψαρων και των ψαριών βυθού σε σύγκριση με πέρσι έχουν μειωθεί δραματικά. Συγκεκριμένα, έχουν εξαφανιστεί τα χταπόδια, μειώθηκαν οι σουπιές σε ποσοστό 90%, οι γόπες 50%, οι ροφοί 45%, τα φαγκριά 45%, οι σαργοί 40%, τα μπαρμπούνια 80% και οι κουτσομούρες 40%. Η μείωση των κεφαλόποδων οφείλεται κυρίως στο λαγοκέφαλο, που ο αριθμός αλίευσης τους αυξήθηκε κατά 80%. Όμως η μείωση των ψαριών οφείλεται και σε πολλούς άλλους λόγους, πού σύμφωνα με την γνώμη μας, με σειρά προτεραιότητας είναι οι εξής:
- η μόλυνση της θάλασσας και η αύξηση της θερμοκρασίας στη Μεσόγειο, η οποία έχει αυξηθεί τα τελευταία δύο χρόνια κατά 1 έως 1.5 βαθμούς Κελσίου περίπου. Τα τοξικά απόβλητα που πέφτουν στη θάλασσα κοντά στην Κρήτη και οι χιλιάδες βιομηχανίες που βρίσκονται σε παράκτιες περιοχές της Μεσογείου την ρυπαίνουν με τόνους τοξικών αποβλήτων κάθε χρόνο, καθιστώντας τα ψάρια της στείρα, ανακόπτοντας έτσι την αναπαραγωγή των ψαριών. Με τη μείωση των υδάτινων εισροών από τα ποτάμια κατά 25%, υπάρχουν σημαντικές επιπτώσεις στον εμπλουτισμό της θάλασσας σε θρεπτικά άλατα. Αποτέλεσμα, να έχουμε λιγότερα ψάρια όπως τον γαύρο και τη σαρδέλα.
- Η λαθραλιεία, έχει σχεδόν εξαφανίσει όλα τα μεγάλα ψάρια, όπως ροφούς, στείρες, φαγκριά, σαργούς κ.α.
- η υπεραλίευση από τα μεγάλα αλιευτικά σκάφη, όπως μηχανότρατες και γρι-γρι.
- Η έλλειψη ζωνών απαγόρευσης αλιείας στο νομό μας.
Συνέπειες στη θαλάσσια ζωή και στους επαγγελματίες αλιείς.
Οι επαγγελματίες αλιείς έχουν σταματήσει να αλιεύουν αφού το κόστος αλιείας (καύσιμα, αλιευτικά εργαλεία, απαιτούμενος χρόνος) είναι πολύ μεγάλο και τα έσοδα είναι ελάχιστα. Πολλές φορές δεν βγάζουν ψάρια ούτε για να φάνε οι ίδιοι, πόσο μάλλον για να πουλήσουν! Πολλοί αλιείς σκέφτονται να σταματήσουν οριστικά να ψαρεύουν, ψάχνοντας άλλο επάγγελμα για να ζήσουν. Αφορμή και όχι αιτία γι’ αυτό είναι το ΟΣΠΑ, το ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης και καταγραφής αλιευτικών δραστηριοτήτων δηλαδή αλλιώς ένα σύστημα ηλεκτρονικής καταγραφής και αναφοράς πληροφοριών.
Αλήθεια όμως, εκεί στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έχουν αναρωτηθεί πόσοι Έλληνες αλιείς έχουν γνώσεις Η/Υ, ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στην καταχώρηση και αποστολή δεδομένων από το ηλεκτρονικό ημερολόγιο αλιείας; Εδώ πολλοί από αυτούς δεν είναι σε θέση να συμπληρώσουν σωστά το έντυπο ημερολόγιο και πολλές φορές καταφεύγουν στη βοήθεια των Λιμενικών Αρχών! Και εάν οι αλιείς θελήσουν να αποκρύψουν δεδομένα, το μόνο σίγουρο είναι ότι μπορούν να το κάνουν, εκμεταλλευόμενοι την ελλιπή αστυνόμευση της αλιευτικής δραστηριότητας στον κόλπο του Μιραμπέλλου.
Σας καλούμε-παρακαλούμε να κάνετε τις απαιτούμενες ενέργειες ώστε να μην εξαφανιστεί το επάγγελμα του ψαρά από τον νομό μας με όλες τις αρνητικές συνέπειες που θα έχει αυτό στην κοινωνία.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΙΕΙΑΣ
- Επιδότηση για τη συντήρηση – επισκευή των αλιευτικών σκαφών του Νομού μας για λόγους Ασφάλειας Ναυσιπλοΐας και στην αγορά των καυσίμων τους.
- Αποζημίωση για τις ζημιές των αλιευτικών εργαλείων (δίχτυα-παραγάδια) από τα λαγοκέφαλα, τα δελφίνια, τις φώκιες.
- Ορισμός ζωνών απαγόρευσης αλιείας σε κάθε Δήμο του Νομού στις θαλάσσιες περιοχές όπου αναπαράγονται τα ψάρια.
- Δυνατότητα μεταφοράς ατόμων για ψάρεμα (καθετή, δίχτυα, παραγάδια) σύμφωνα με τον Νόμο του Αλιευτικού Τουρισμού.
- Σύνταξη μελέτης για τον λαγοκέφαλο προς διαπίστωση της καταλληλότητας του προς κατανάλωση ή εκμετάλλευσης της τετροδοτοξίνης που υπάρχει στο σώμα του από τις φαρμακευτικές εταιρείες.
- Εργασίες προστασίας των αλιευτικών καταφυγίων – λιμανιών στο Νομό από τα έντονα καιρικά φαινόμενα.
- Απαγόρευση αλιείας μεγάλων αλιευτικών εργαλείων (μηχανότρατες/γρι-γρι) στο νομό Λασιθίου.
- Kατάργηση του νόμου που επιτρέπει την ερασιτεχνική αλιεία χωρίς άδεια. Λόγω της οικονομικής κρίσης οι ερασιτέχνες ψαράδες πωλούν την ψαριά τους σε εστιατόρια ή ιδιώτες. Η αστυνόμευση των 400.000 ερασιτεχνικών αλιευτικών σκαφών είναι πολύ δύσκολη σε όλο το μήκος της ελληνικής ακτογραμμής.
Άγιος Νικόλαος, 01-12-2014
| ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΛΙΕΩΝ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ | ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΛΙΕΩΝ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ | ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΛΙΕΩΝ ΣΗΤΕΙΑΣ
|
| ΤΖΑΡΑΚΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ | ΣΦΥΡΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ | ΤΣΙΡΙΓΩΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ |
Αυτό που επιδιώκεται με αυτό το δημοσίευμα είναι να παρουσιαστούν με τρόπο απλό και κατανοητό σε όλους, τα κυριότερα γνωρίσματα των λεσσεψιανών ειδών στην θάλασσα της Μεσογείου. Έχει επίσης στόχο να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες σε θέματα που αφορούν γενικά, το θαλάσσιο περιβάλλον και τους οργανισμούς που ζουν σ’ αυτό. Λεσσεψιανοί Μετανάστες ονομάστηκαν τα τροπικά είδη της Ερυθράς θάλασσας και του Ινδό-Ειρηνικού ωκεανού που περνάνε από τη Διώρυγα και εγκαθίστανται στη Μεσόγειο προς τιμήν του Γάλλου Μηχανικού Φερδινάνδου Λεσσέψ (Lesseps) που κατασκεύασε τη Διώρυγα του Σουέζ.
Τα περισσότερα είδη ψαριών που σήμερα θεωρούνται ενδημικά στη Μεσόγειο είναι Ατλαντικής προέλευσης, μια και έχουν εξαπλωθεί με φυσικό τρόπο δηλ. χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Έτσι ακόμα και σήμερα τα είδη που λόγω της κλιματικής αλλαγής ανεβαίνουν από την τροπική ζώνη του Ατλαντικού στην υποτροπική ζώνη και εισέρχονται στη Μεσόγειο δεν θεωρούνται ξενικά. Ο όρος ξενικά είδη χρησιμοποιείται πλέον μόνο για τα είδη που εισέρχονται στη Μεσόγειο με τη συμβολή ανθρώπινων ενεργειών όπως:
-Εισαγωγή νέων ειδών για υδατοκαλλιέργεια ή ενυδρεία
-Μεταφορά ειδών πλακτόν ή σταδίων στο έρμα πλοίων
-Φυσική διέλευση «λεσσεψιανών» ειδών μέσω της διώρυγας του Σουέζ.
Η τελευταία κατηγορία παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην αλιεία, μια και αποτελεί ποσοστό μεγαλύτερο του 70% των ξενικών ειδών ψαριών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Στο σχήμα παρουσιάζεται το ποσοστό της εισόδου των λεσσεψιανών ειδών στην Ελλάδα. Η σημαντικότερη περιοχή εισόδου είναι το άνοιγμα του καναλιού του Σουέζ (60%), ενώ ο δεύτερος τρόπος εισόδου είναι η τυχαία μεταφορά μέσω της ναυτιλίας (25%). Η βαθμιαία είσοδος από τη δυτική Μεσόγειο (Γιβραλτάρ) είναι επίσης σημαντική (5%), ενώ η είσοδος από τη Μαύρη Θάλασσα (μέσω Βοσπόρου) είναι πολύ περιορισμένη (3%).
Ο αλιευτικός τομέας στην ΝΑ Κρήτη θεωρείται σημαντικός, κυρίως γιατί προσφέρει κοινωνικά και οικονομικά οφέλη στις παράκτιες περιοχές, (δημιουργία θέσεων εργασίας, προσέλκυση τουριστών κ.λπ.), αλλά και επειδή συντείνει στη διάθεση φρέσκων και υγιεινών προϊόντων στους καταναλωτές. Δυστυχώς σύμφωνα με κοινό έγγραφο από τους τρεις Συλλόγους Επαγγελματιών Αλιέων του Νομού Λασιθίου, το επάγγελμά τους τείνει προς εξαφάνιση λόγω της έλλειψης μέτρων στήριξης από την πολιτεία όπως έχουν ζητήσει με οκτώ προτάσεις τους. (βλέπε έγγραφο αλιέων)
Τελειώνοντας σας κάνομε γνωστό ότι στα νερά της περιοχής μας έχουν καταγραφεί πάνω από 300 είδη ψαριών, πολλά εκ των οποίων είναι «λεσσεψιανοί μετανάστες. Μερικά είδη έχουν έχουν γίνει επιτυχημένοι εισβολείς με οικονομική αξία, ενώ 12 είδη, αν και έχουν πολυάριθμη παρουσία, δεν έχουν καμία οικονομική αξία λόγω του μικρού μεγέθους τους π.χ η Αθερίνα, ο γύλος κ.α. (εικόνες 1,2).Όλα τα είδη με το που πρωτοεμφανίστηκαν στην θάλασσα μας αντιμετωπίστηκαν με σκεπτικισμό από τους πρόγονους μας. Στις αρχές τους περασμένου αιώνα που πρωτοεμφανίστηκαν οι σάρπες, οι σκάροι, οι γερμανοί, τα γουρουνόψαρα κ.α ψάρια. (εικόνες 3,4,5,6) οι ψαράδες πρόγονοι μας τα πετούσαν αφού έτρωγαν τα ψάρια που γνώριζαν από παλιά. Σιγά σιγά όμως δοκιμάζοντας τα κατάλαβαν ότι πρόκειται για ψάρια που είχαν νόστιμο για αρκετούς κρέας και έτσι τα πρόσθεσαν στην διατροφή τους. Το ίδιο θα συμβεί και με το τελευταίο εμφανιζόμενο λεσσεψιανό είδος το <<Λαγοκέφαλο>>, (εικόνα 7)όμως η πολιτεία πρέπει με μελέτη που θα κάνει γρήγορα να απαντήσει στο ερώτημα: πως μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τον ερχομό του Λαγοκέφαλου στην θάλασσα μας?
Πιστεύω όμως ότι η πλειοψηφία των πολιτών δεν ενδιαφέρεται για το τι είδος ψαριού θα δει κολυμπώντας στη θάλασσά μας τροπικά-ξενικά-λεσσεψιανά είδη, όσο το να συναντήσει καθαρά νερά χωρίς σκουπίδια. Άλλωστε η ισορροπία των θαλάσσιων οργανισμών στη Μεσόγειο αλλάζει συνεχώς και με την αύξηση της θερμοκρασία της τις τελευταίες δεκαετίες. Το ενδιαφέρον του κοινού είναι στο πόσο καλό θα είναι το ψάρι που θα καταναλώσει χωρίς να περιέχει επικίνδυνες ουσίες ή να έχει δυσοσμία.
Σπύρος Αγγελάκης
αντιπλοίαρχος, Λιμενάρχης Αγ. Νικολάου